Азақстан Республикасының Әділет министрлігі. Әділет органдарының жүйесі

1920 ж. ҚАКСР Әділет халық комиссариаты ретінде құрылды. 1946 ж. 28 наурызда Қазақ КСР Әділет министрлігі болып қайта аталды. 1960 ж. 26 наурызда таратылды. 1970 ж. 25 қыркүйекте қайта құрылды. [1]

ҚР Үкіметінің 2001 ж. 30 қаңтардағы қаулысымен [2]министрліктің Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі комитеті құрылды. Министрлік туралы ережеге қосымша енгізілді: Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі комитеті министрлік ведомстволарының қатарына енгізілді.

Министрліктің негізгі міндеттеріне қосымша мыналар жатқызылды: есірткі құралдары, психотротық заттар, прекурсорлар айналымы саласындағы қызметке мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру; мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлар айналымы саласындағы, сондай-ақ нашақорлық пен есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі аймақтық комиссиялардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыру; есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлар айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекеттер саласындағыхалықаралық ынтымақтастықты үйлестіру және жүзеге асыру.

ҚР Президентінің 2001 ж. 22 қаңтардағы Жарлығына [3]сәйкес ҚР Үкіметінің 2001 ж. 29 наурыздағы қаулысымен4 [4]министрліктің Интеллектуалды меншік қүқықтары жөніндегі комитеті құрылды, оған таратылған Авторлық құқықтар жөніндегі комитетінің мүлкі мен істерін басқару жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері берілді. Осыған сәйкес министрлік туралы ережеге өзгерту енгізілді: Авторлық құқықтар жөніндегі комитетінің орнына министрлік ведомстволарының қатарына Интеллектуалды меншік құқықтары жөніндегі комитеті енгізілді.

ҚР Президентінің 2001 ж. 22 қаңтардағы Жарлығына [5]сәйкес ҚР Үкіметінің 2001 ж. 14 сәуірдегі қаулысымен [6]министрліктің Сот қаулыларын атқару жөніндегі комитеті таратылды, атқарушы құжаттарды орындау жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері, сондай-ақ штат сандары мен мүлкі ҚР Жоғарғы Соты жанындағы Соттық әкімшіліктеу жөніндегі комитетіне және оның Астана,Алматы қалаларындағы әкімшіліктеріне берілді.

Осыған сәйкес министрлік туралыы ережеге өзгерту енгізілді: Министрлік ведомстволарының қатарынан Сот қаулыларын атқару жөніндегі комитеті шығарылды. Министрліктің негізгі міндеттерінен сот приставтары мен орындаушыларының қызметін ұйымдастырушылық, кадрлық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету, сондай-ақ сот қаулыларының атқарылуын қамтамасыз ету міндеттері шығарылды.

ҚР Үкіметінің 2001 ж. 2 қарашадағы қаулысымен[7]министрліктің лицензиялауға қатысты міндеті басқа редакцияда мазмұндалды: нотариалдық және адвокаттық қызметті, соттық-сараптау қызметін және оның құзіретіне жатқызылған қызметтің барлық түрлерін лицензиялау.

ҚР Үкіметінің 2001 ж. 28 желтоқсандағы қаулысымен [8]министрліктің негізгі міндеттеріне қосымша енгізілді: қаржы лизингі шарттарын мемлекеттік тіркеу, сондай-ақ өз құзіретінің шегінде бағалау қызметі саласындағы бақылау және қадағалау функцияларыын жүзеге асыру.

КР Үкіметінің 2001 ж. 28 желтоқсандағы қаулысымен [9]министрліктің Қылмыстық-атқару жүйелері комитеті құрылды, оған таратылған ҚР Ішкі істер министрлігі Қылмыстық-атқару жүйелері комитетінің мүлкін басқару жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері берілді.

Осыған сәйкес министрлік туралы ережеге өзгерту енгізілді: Министрлік ведомстволарының қатарына қосымша қылмыстық - атқару жүйелері комитеті енгізілді. Министрліктің негізгі міндеттеріне де қылмыстық жазаларды орындау жатқызылды.

ҚР Үкіметінің 2002 ж. 23 сәуірдегі қаулысымен [10]министрлік туралы ережеге министрліктің облыстарда, Астана және Алматықалаларында аумақтық органдары бар екендігін көрсеткен толықтыру енгізілді.

ҚР Үкіметінің 2002 ж. 22 тамыздағы қаулысымен [11]министрлік туралы ережеге өзгертулер мен толықтырулар енгізілді: министрліктің негізгі міндеттерінен заңнаманы кодтау шығарылды; нормативтік құқықтық кесімдерді құқықтық сараптау нормативтік құқықтық кесімдердің жобаларын заңды сараптаумен ауыстырылды; министрліктің негізгі міндеттері заңға сәйкес әкімшілік құқық бұзушылық туралы істері жөніндегі өндірісті жүзеге асыру, сондай-ақ соттық-сараптау қызметін ұйымдастыру және жүзеге асыру міндеттерімен толықтырылды.

ҚР Президентінің 2003 ж. 23 желтоқсандағы Жарлығымен [12]министрлік қайта ұйымдастырылды, есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлар айналымыы және олардың заңсыз айнатуымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекеттер саласындағы функциялары мен өкілеттіктері ҚР Ішкі істер министрлігіне берілді.

ҚР Үкіметінің 2003 ж. 31 желтоқсандағы қаулысымен [13]министрліктің мемлекеттік мекемелері-аумақтық органдары (әділет басқармалары) министрліктің Астана және Алматы қалаларындағы әділет департаменттері болып қайта аталды.

ҚР Үкіметінің 2004 ж. 3 наурыздағы қаулысымен[14]министрліктің Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі комитеті таратылды. Осыған сәйкес, министрліктің негізгі міндеттерінен есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлар айналымы қызметін мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қатысты міндеттері алынып тасталынды.

Р ішкі істер органдары.

Құқық қорғау органдарының жүйесінде Қазақстан Республикасының Ішкі істер органдары айрықша орын алады. Олар қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарына, мемлекет пен қоғамның мүдделеріне қылмыстық және өзге де құқыққа қарсы қолсұғушылықтардың алдын алу және оларды болдырмау жөніндегі қызметті жүзеге асырады.

Ішкі істер органдарының міндеттері:

қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

қылмыстарды және әкімшілік құқық бұзушылықтардың алдын алу және жою;

кәмелеттік жасқа толмағандардың қараусыздығы мен құқық бұзушылықтардың жолын ашу;

өрт қауіпсіздігі жағдайын қадағалауды қамтамасыз ету, өрт сөндіру;

жол қозғалысы қауіпсіздігін сақтау және оны қамтамасіз етуді бақылау;

мемлекеттік және өзге де нысандарды, жеке тұлғаларды қорғау, тұтқындалғандар мен сотталғандарды айдауылдау;