Себеп, түсіндірмелі салалас сөйлемдер

Көшет отырғызатын машиналар.

Сөздікпен жұмыс

арықша – канава

қосымша бөліктер – дополнительные части

жүгері – кукуруза

тірек дөңгелектері – опорные круги

текше – куб

қатар – ряд

тіреу – упор, стойка

түзеткіш – выпрямитель

із – след

ұялап себу – гнездовой посев

сабан буатын машина – машина для вязки соломы

өскін – всход

ілініс - сцепление

Мына сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз.

Ыдыста өсірілген, ыдыссыз өсірілген, қатарлап отырғызу, шаршы-ұялап отырғызу, өлшегіш сым, сұйық тыңайтқыш, көшеттің айналасы, осы жұмыс, қондырғыдан тұрады, көшет салынған жәшік, дайындық жұмыста

3.Мына сөздермен , сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз .

Бөлік, әдіс, көшет, көшет сабағы, басқарушы, дайындық жұмысы, орындық, соңғы, тәуелді.

Мәтінді түсініп оқыңыздар

Көшет отырғызатын машиналар

Көшет отырғызатын машиналар ыдыста және ыдыссыз өсірілген көшеттерді егістік жерге отырғызуға арналған. Олармен көшетті қатарлап немесе шаршы – ұялап отырғызуға болады.

Көшет отырғызатын машиналар топырақта арықша қазады да , оған көшетті орналастырады және оны сұйық тыңайтқышпен немесе сумен суарады, бұдан кейін арықшаны көмеді де көшеттің айналасын тығыздайды. Осы жұмыстарды атқаратын машина бөлшектерін екіге бөлуге болады: біріншісі – трактордың аспалы механизміне бекітілген көшет отырғызатын бөлік, екіншісі – трактор үстіне бекітілген қосымша бөліктер .

Отырғызатын бөлікке рама , отырғызғыш аппарат, қопсытқыш, тірек дөңгелектері, беріліс механизмі, түзеткіш механизм және із көрсеткіштер жатады. Ал трактор рамасына бекітілген қосымша бөліктер су құйған ыдыстан, көшет салынған жәшіктер қойылатын текшелерден және шаршылап отырғызуға керекті қондырғыдан тұрады.

Мәтін бойынша сұрақтар қойыңыз.

Мәтіннің мамұнын айтыңыз.

Сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыздар.

Агрегат қозғалған кезде отырғызғыш дискілер айнала бастайды. Оған айналыс екі түрлі әдіспен беріледі. Егер көшетті қатарлап отырғызатын болса, онда айналысты тірек дөңгелектерінен алады, ал шаршы – ұялап отырғызатын жағдайда, отырғызғыш дискіні өлшегіш сым қозғалысқа келтіреді.

Тыңайтқыш» сөзімен тіркесетін сөздерді жазыңыз, сөйлемдер құрастырыңыз.

Мына сөз тіркестерін қазақ тіліне аударыңыз.

Машина для внесения удобрений, машина для вязки соломы, машина для копки свеклы, машина для лесокультурных работ, машина для междурядной обработки, машина для очистки зерна, машина для прореживания всходов, машина для сортировки.

Мәтінді оқып, термин сөздерді теріп жазыңыздар

Пайда болған ақауларды жөндеу, қалпына келтіру сондай- ақ автомобильдер мен агрегаттардың күрделі жөндеуге дейінгі жүрісін қамтамасыз ету үшін ағымдық жөндеу жүргізіледі

Ағымдағы жөндеудің жұмыс сипаттамасына бөлшектеу , жинау , слесарлық пісіру жатады. Ағымдық жөндеу кезінде автомобильде кейбір бөлшектерді ,механизмдерді, агрегаттарды ауыстыруға болады. Ағымдық жөндеуден шыққан бөлшек немесе агрегат кезекті техникалық қызметке дейін ақаусыз жұмыс істеуі қажет.

Техникалық қызмет және жөндеу жөніндегі ережеде ағымдық жөндеу жұмыстарының уақыт мөлшерін белгілеу қажеттілігі көрсетіледі.

Мына сөздердің, сөз тіркестерінің орыс тіліндегі баламаларын беріңіздер.

Ауыр шойын, маховик тағандары, иінді білікті, жанармай, белгілі бір жағдайлар, орналастыру, от алдырғыш, қызмет ету, белгі соғу, ілініс муфтасы

Термин сөздерді есте сақтаңыздар, сөйлем құраңыздар.

Бақылау сұрақтары

1. Көшет отырғызатын машиналар қайда арықша қазады?

А. топырақта

В. сазда

С. құмда

Д. батпақта

Е. суда

2. Көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойыңыздар . «Бүгінгі таңда автомобильдердің беріліс қорабы тек ... етіліп жасалады.

А. сатысыз

В. сатылы

С. құмда

Д. батпақта

Е. суда

3. Автомобильдердің трансмиссиясы нешеге бөлінеді?

А. екіге

В. үшке

С. төртке

Д. беске

Е. алтыға

4. «Коробка передачи» сөз тіркесінің аудармасын көрсетіңіз.

А. беріліс дөңгелегі

В. беріліс бағыты

С. беріліс саны

Д. беріліс қорабы

Е. беріліс моменті

5. Көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойыңыздар . «Механикалық беріліс механикалық .... құралады»

А. заттардан

В. құралдардан

С. тораптардан

Д. сандардан

Е. бөлшектерден

6. «Опорные круги» сөз тіркесінің аудармасын көрсетіңіз.

А. тірек бөлшектері

В. тірек заттары

С. тірек сақиналары

Д. тірек дөңгелектері

Е. тірек бөлімдері

7. Көшет отырғызатын машиналармен көшетті қалай отырғызуға болады?

А. қатарлап және шаршы ұялап

В. шаршы ұялап

С. қатарлап

Д. бір- бірлеп

Е. екі - екіден

8. Себеп-салдар мәнді жалғаулықтарды көрсетіңіз.

А. және, да, де, әрі

В. бірақ, алайда, дегенмен

С. өйткені, себебі, сондықтан

Д. не, немесе, әлде

Е. біресе, кейде, бірде

9. Жалғаулығы жоқ салалас түрін табыңыз.

А. Ыңғайлас салалас

В. Қарсылықты салалас

С. Түсіндірмелі салалас

Д. Себеп- салдар салалас

Е. Талғаулы салалас

10. Себеп –салдар салаласты көрсетіңіз.

А. 1933 жылы Қазақ драма театры жанынан музыкалық студия ашылды.

В. Қоңырау соғылды, сабақ басталды.

С. Бүгін кеш тұрдым, сол себепті кешігіп келдім.

Д. Мұражайға барсаң, маған айт.

Е. Бала жасындағысын ұмытпайды.

Сабақ.