Медициналық қызметтер сапасын ішкі және сыртқы сараптау кезеңдері

30. Медициналық қызметтер сапасын сараптау кезеңдері:
1) белгілі бір жұмыс кезеңіндегі денсаулық сақтау субъектісі қызметінің көрсеткіштерін өткен жұмыс кезеңінің көрсеткішімен, сондай-ақ халық денсаулығы жағдайының республикалық және облыстық көрсеткіштерімен салыстырмалы талдау мақсатында денсаулық сақтау субъектісінің есепке алу және есептілік құжаттарын талдау;
2) өткізілген емдеу-диагностикалық іс-шаралардың егжей-тегжейлі ретроспективалық және (немесе) ағымдағы талдауын зерделеу арқылы олардың денсаулық сақтау саласындағы белгіленген стандарттарға сәйкестігі мәніне клиникалық аудит жүргізу;
3) азаматтардың көрсетілетін медициналық көмектің деңгейі мен сапасына қанағаттанушылығы деңгейін айқындау пациенттерге және/немесе олардың туыстарына сауалнама жүргізу арқылы және денсаулық сақтау субъекісінің қызметіне азаматтардың негізделген өтініштерінің саны бойынша жүргізіледі;
4) медициналық қызметтер сапасы сараптамасының нәтижелерін талдау және қорыту;
5) медициналық қызметтер сапасы сараптамасының нәтижелері бойынша анықталған кемшіліктерді жоюға және алдын алуға бағытталған шаралар қабылдау.
31. Медициналық қызметтер сапасының сараптамасы:
1) медициналық қызметтердің сапасына сараптама жүргізу сәтінде медициналық көмек алған пациенттердің медициналық құжаттары зерделенетін, қажет болған жағдайда пациент тексеріліп-қаралатын, ағымдағы талдау;
2) медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама жүргізу сәтінде медициналық көмек алған пациенттердің медициналық құжаттары зерделенетін ретроспективалық талдау жүргізу жолымен жүзеге асырылады.
32. Медициналық құжаттарға талдау жүргізу кезінде мыналар бағаланады:
1) анамнез жинау сапасы;
2) диагностикалық зерттеулер жүргізудің толықтығы мен негізділігі;
3) емдеуге жатқызу кезеңінде жүргізілген зерттеулер нәтижелерін есепке ала отырып, бастапқы 3 күн ішінде қойылған клиникалық диагноздың дұрыстығы, уақтылылығы мен негізділігі;
4) емдеуде болу, осы нысанда медициналық көмек (амбулаториялық-емханалық, стационарлық, стационарды алмастыратын) алу негізділігі;
5) мамандар консультацияларының уақтылылығы мен сапасы;
6) емдік, оның ішінде диспансерлік, профилактикалық және оңалту іс-шараларының көлемі, сапасы мен өткізу негізділігі;
7) медициналық араласулардан кейін асқынулардың дамуы;
8) қол жеткізілген нәтиже;
9) көрсетілген медициналық көмекке қанағаттанушылық;
10) медициналық құжаттарды жүргізудің сапасы.
Амбулаториялық-емханалық көмек деңгейінде қосымша диспансерлік, профилактикалық және оңалту іс-шаралары бағаланады.
33. Анамнезді жинау сапасы төрт өлшем бойынша бағаланады:
1) анамнезді жинаудың жоқтығы;
2) негізгі құрамдастар бойынша (аллергологиялық бөлім, гемотрансфузиялық бөлім, бастан өткерген аурулар, дәрі-дәрмектік бөлім, ауыр тұқым қуалаушылық) ішінара немесе толық кемшіліктері бар жүйелік жинаудың жоқтығы;
3) толық жинаған кезде осы жағдайды түсіндіруде маңызды мәнге ие болатын айтарлықтай бөліктерге бөлудің болмауы;
4) асқынулардың туындауына әкеп соққан тәсілдік қателер себептері болып табылған анамнезді сапасыз жинау.
Пациенттің жағдайы аса ауыр болған немесе оның ес-түссіз күйде келген жағдайларда анамнезді жинау сапасы ескерілмейді.
34. Диагностикалық зерттеулердің сәйкестігін бағалау кезінде мынадай бес өлшем ескеріледі:
1) диагносткалық іс-шаралар мен тексерулер жүргізілген жоқ;
2) диагносткалық іс-шаралардың түсіндірмесі дұрыс емес немесе жоқ, бұл диагнозды дұрыс қоймауға және емдеу тәсілін іріктемеуге әкеледі;
3) аурулардың диагностикасы мен емдеу хаттамаларында көзделген диагностикалық зерттеулер жүргізілген жоқ;
4) пациенттің денсаулық жағдайы үшін диагностикалық рәсімдер жиынтығы мен жоғары, дәлелденбеген қатермен қосымша диагностикасы бар;
5) емдеу мерзімдерін негізсіз ұзартуға, емдеу құнының қымбаттауына әкелген және дұрыс диагноз қою үшін ақпарат бермеген диагностикалық рәсімдер мен қосымша зерттеулердің тым көп жиынтығы бар.
Жабдықтардың болмауы, дәрігер біліктілігінің жеткіліксіздігі, науқастың аса ауыр жағдайы мен шұғыл айғақтарына байланысты реанимациялық іс-шараларға немесе жедел көмекке диагностикалық зерттеулер жүргізудің қиындығы сияқты аурулардың диагностикасы мен емдеу хаттамаларының талаптарына сәйкес қажетті диагностикалық рәсімдер мен іс-шараларды жүргізбеудің объективті себептері медициналық қызметтер көрсету сапасын сараптау нәтижесінде көрсетіледі. Зерттеп-қарау жөніндегі стандартты орындамаудың медициналық көмекті жүзеге асырудың келесі кезеңдері әсеріне бағалау жүргізіледі.
35. Клиникалық диагноз қоюдың дұрыстығы мен нақтылығын бағалау төрт өлшем бойынша жүргізіледі:
1) диагноз дұрыс қойылмаған немесе жоқ, оның ішінде диагноз толық емес, аурулардың халықаралық жіктемесіне немесе жалпыға бірдей жіктемелерге сәйкес келмейді;
2) ауру ағымының ауырлығын анықтайтын жетекші патологиялық синдром анықталмаған, қосалқы аурулар, сондай-ақ асқынулар анықталмаған;
3) диагноз дұрыс, бірақ толық емес, асқынулар анықталғанмен жетекші патологиялық синдром анықталмаған, бірақ нәтиже үшін маңызды қосалқы аурулар анықталмаған;
4) негізгі аурудың диагнозы дұрыс, алайда, нәтиже үшін маңызды қосалқы аурулар диагностикаланбаған.
Дұрыс емес және (немесе) уақтылы емес диагностиканың негізгі аурудың атипиялық ағымы, біліне қоймайтын ауыр қосалқы аурудың, сирек кездесетін асқынулар мен қосалқы аурулардың болуы сияқты объективті себептері медициналық қызметтер көрсету сапасы сараптамасының нәтижелерінде көрсетіледі. Диагнозды дұрыс және (немесе) уақтылы қоймаудың медициналық көмекті жүзеге асырудың кейінгі кезеңдеріне әсерін бағалау жүргізіледі.
36. Мамандар консультациясының уақтылығы және сапасын бағалау мынадай төрт өлшем бойынша жүзеге асырылады:
1) консультация өткізілген жоқ, бұл симптомдар мен синдромдарды қате түсіндіруге әкелді, бұл аурудың нәтижесіне теріс әсер етті;
2) консультация уақтылы өткізілді, бірақ консультанттың пікірі дұрыс диагноз қою кезінде ескерілген жоқ, бұл аурудың нәтижесіне ішінара әсер етті;
3) консультация уақтылы өткізілді, консультанттың пікірі дұрыс диагноз қою кезінде ескерілді, бірақ емдеу жөніндегі консультанттың ұсынымдары орындалған жоқ, аурудың нәтижесіне ішінара әсер етті;
4) консультанттың пікірі қате, бұл аурудың нәтижесіне әсер етті.
Консультация кешігіп жүргізілген жағдайда, консультацияны уақтылы бермеу себептері және диагнозды уақтылы қоймауға ықпал ету медициналық көмекті жүзеге асырудың кейінгі кезеңдеріне объективті бағалау жүргізіледі.
37. Тағайындалған емдік іс-шараларды бағалау мынадай өлшемдер бойынша жүргізіледі:
1) айғақтары болған жағдайда емнің болмауы;
2) емдеу айғақтарынсыз тағайындалған;
3) емдеу кезінде осы пациенттің ауруы ағымының ерекшелігі, қосалқы аурулары, асқынулары есепке алынбай, тиімділігі аз емдеу іс-шаралары тағайындалған;
4) емдеу іс-шаралары толық орындалған жоқ, органдар мен жүйелердің функциялық жетіспеушілігі, дәрілік заттардың әсер ету тетіктерінің ерекшеліктері есепке алынбаған;
5) пациенттің бастамасы бойынша емдеуді тоқтатудың құжат бойынша ресімделген жағдайларынан басқа, клиникалық әсерін толық бағаламау және (немесе) ауру ағымының ауырлауы кезінде емдеуді уақытынан бұрын тоқтату;
6) денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарын сақтамау, оның ішінде аурулардың диагностикасы мен емдеу хаттамалары талаптарынан айтарлықтай ауытқу, дәрі-дәрмектердің ауыр жанама әсерінсіз полипрагмазияның болуы және жаңа патологиялық синдромның дамуы;
7) денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді сақтамау, оның ішінде аурулардың диагностикасы мен емдеу хаттамаларынан талаптарынан толық ауытқу, жаңа патологиялық синдромның дамуына және пациенттің жағдайын нашарлатуға әкелген полипрагмазияның болуы.
Емдеу іс-шараларын бағалау кезінде медициналық көмектің сапасы сараптамасының нәтижелерінде қиындық туғызатын немесе емдеу іс-шараларын жүргізу мүмкін емес және аурудың нәтижесіне әсер еткен немесе әсер етуі мүмкін мән-жайлардың болуы ескеріледі және көрсетіледі.
38. Стационар деңгейіндегі медициналық көмектің сапасына сараптама жүргізу кезінде емдеуге жатқызудан бас тартудың негізділігін бағалау, стационарлардың қабылдау бөлімшелерінде медициналық көмек көрсетудің сапасын бағалау, жедел көмек станцияларымен (бөлімшелерімен) сабақтастықтың болуын, халықтың стационарлық көмекке қолжетімділігін бағалау жүргізіледі. Амбулаториялық-емханалық көмек деңгейінде пациенттер үшін медициналық көмектің қолжетімділігіне, тіркеу орнының жұмысын ұйымдастыруға бағалау жүргізіледі.
39. Медициналық көмектің сапасын бағалауға туындаған асқынулар және операцияны орындаудың нашар техникалық сапасымен түсіндірілетін асқынулар, хирургиялық манипуляцияларды орындаудың салдары болып табылатын операциядан кейінгі асқынулар және басқа да зерттеу әдістерін қолдану жатады.
40. Медициналық құжаттаманы жүргізудің сапасы денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттамасы нысанына сәйкес жазбалардың болуы, толықтығы мен сапасы бойынша анықталады.
Медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама жүргізу барысында пациенттің инвазивтік араласулар жүргізуден хабардар болу келісімін, ұсынылған емнен бас тартуын, сондай-ақ Кодекстің 56-бабының 2-тармағында белгіленген жағдайларды қоспағанда, патологоанатомиялық зерттеу жүргізбеу негізділігін ресімдеу бағаланады.
41. Диспансерлік іс-шаралар олардың науқас жағдайына әсерін, аурудың асқынуларының туындау жиілігін, дәрігерлік тексерулердің уақтылылығын, тұрақтылығын, олардың ауырлығы мен ұзақтығын, жүргізілген зертханалық және аспаптық тексерулерді, профилактикалық ем тағайындау тұрғысынан мынадай өлшемдер бойынша бағаланады:
1) диспансерлік байқаудың еселігі;
2) тексерудің сапасы және тексеру түрлерінің ауруларды диагностикалау мен емдеудің бекітілген хаттамаларына сәйкестігі, хаттамаларға енбеген зертханалық-диагностикалық зерттеулер жүргізудің негізділігі;
3) емдеу сапасы мен тағайындалған емнің денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен ауруларды диагностикалау мен емдеу хаттамаларына сәйкестігі;
4) емдеуге жатқызу кезінде стационарлық емге айғақтардың болуы;
5) стационардан шығарғаннан кейінгі байқау;
6) емді жалғастыру, оның ішінде егер науқас стационарлық емдеуге жіберілген болса, алайда стационарға келіп түспесе;
7) сауығуына байланысты есептен алу дұрыстығының статистикалық деректері.
42. Профилактикалық (скринингтер, вакцинациялау, бір жасқа толмаған балаларды диспансерлеу, жүкті әйелдерді бақылау, отбасын жоспарлау жөніндегі іс-шаралар) және оңалту іс-шаралары оларды жүргізу айғақтарының болуын, жүргізудің уақтылығын, ауруларды бастапқы анықтау деңгейін, медициналық тексеру нәтижелері бойынша қабылданған шараларды, сауықтыру іс-шаралары кешенін орындауды, сауықтыру нәтижелерін есепке ала отырып, бағаланады.
43. 5 жасқа дейінгі балалардың профилактикалық іс-шараларын бағалау мынадай өлшемдер бойынша жүргізіледі:
1) балаларды бақылау мерзімдерін сақтау және мамандар тексерулерінің толықтығы;
2) күтім жасау және қоректендіру бойынша ұсынымдардың уақтылылығы;
3) балалар жасындағы ауруларды ықпалдастыра тексеріп-қарау және балалардың ерте жастан даму қағидаттарына сәйкес күтім жасау және қоректендіру бойынша ұсынымдардың барабарлығы;
4) профилактикалық екпелер күнтізбесін сақтау;
5) екпелер жасағаннан кейін бала денсаулығының жағдайын бақылаудың болуы;
6) медициналық босату негізділігі.
44. Жүкті әйелдердің профилактикалық іс-шараларын бағалау мынадай өлшемдер бойынша жүргізіледі:
1) жүктілігі бойынша есепке алу мерзімдері мен серпінін бақылау;
2) пренаталдық скринингтің болуын қоса алғанда, тексерудің толықтығы мен тиімділігі;
3) жүктілік асқынуларын және экстрагениталдық патологияны диагностикалаудың уақтылылығы, оның ішінде экстрагениталдық патологияны анықтау мақсатында бейінді мамандардың консультациясының болуы;
4) жүкті әйелдің қатер тобының жоспарланған емдеуге жатқызу деңгейіне сәйкестігі;
5) жүкті әйелдерді тегін және (немесе) жеңілдікті негізде дәрілік препараттармен қамтамасыз ету.
45. Қол жеткізілген нәтижені бағалау мынадай өлшемдер бойынша жүргізіледі:
1) медициналық көмек көрсету технологиясын сақтау кезінде күтілетін клиникалық әсерге қол жеткізу;
2) диагностикалық іс-шараларды сапасыз (анамнезді толық жинамау, тексеру нәтижелерінің болмауы немесе дұрыс интерпретацияламау, диагнозды дұрыс немесе нақты қоймау) өткізудің салдарынан емдеу және профилактикалық іс-шаралардың клиникалық әсерінің болмауы;
3) осы пациенттің ауруы ағымының ерекшеліктерін, қосалқы ауруларын, асқынуларды, дәрілік заттардың әсері тетіктерінің ерекшеліктерін есепке алмай тиімділігі аз емдік, профилактикалық іс-шараларды өткізудің салдарынан күтілген клиникалық әсерге қол жеткізілген жоқ;
4) келеңсіз салдардың дамуына негіз болған полипрагмазияның болуы.
46. Медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптаманы аяқтағаннан кейін медициналық көмек көрсетуден бас тартылған кезде:
1) көрсетілген медициналық көмектің Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы;
2) пациентке мемлекет кепілдік берген көлемде тегін медициналық көмек беру туралы;
3) нақты тұлғаларды көрсете отырып, тәртіптік және (немесе) әкімшілік-құқықтық ықпал ету шараларын қабылдау үшін негіздемелердің болуы туралы тұжырымдар жіктеліп, жасалады.

Медициналық қызметтер көрсету сапасына
ішкі және сыртқы сараптамаларды
ұйымдастыру мен жүргізу қағидаларына
1-қосымша