І. Кіріспе. Гигиена - медицинадағы алдын алу пән. Гигиеналық нормалау

1. Гигиенаның мақсаты:

* аурулардың диагностикасын жақсарту

* аурудың патогенезін зерттеу

* аурудың себебін анықтау

*денсаулықты нығайту және аурудың алдын алу+

* ауруларды емдеу

2. Ауруды алдын алу пәндерге қандай пәндер жатады:

* терапия

* хирургия

* гигиена+

* санитария

* бала емдеу ісі

3. Санитарияның міндеттері:

* гигиеналық нормативтерді дайындау

* адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогенді факторларды зерттеу

* гигиеналық нормаларды, ережелерді және шараларды сақтауды қадағалау +

* улы заттардың әсер ету механизмін зерттеу

* ауруды емдеу

4. Гигиена келесі мәселелерді зерттейді:

* улы заттардың әсер ету механизмін

* аурудың клиникалық ағымын

* ауруларды емдеу жаңа әдістерін

* әйелдің репродуктивті жағдайын

* қоршаған ортаның адам организміне әсер ету заңдылықтарын+

5. Гигиенаның міндеттеріне жатады ( 2 жауап):

*гигиеналық нормативтерді өңдеу+

*ағымдағы санитарлық бақылауды жүзеге асырудағы гигиеналық талаптардың сақталуын бақылау+

*тұрғындар денсаулығына қоршаған орта факторларының әсерін зерттеу

*аурулардың үшіншілік алдын алу

*тазарту құрылымдарының жұмыс тиімділігін бақылау

6. Санитарияның міндеттері болып табылады: (2 жауап)

*гигиеналық нормативтерді өңдеу

*ағымдағы санитарлық бақылауды жүзеге асырудағы гигиеналық талаптардың сақталуын бақылау

*тұрғындар денсаулығына қоршаған орта факторларының әсерін зерттеу+

*аурулардың үшіншілік алдын алу

*тазарту құрылымдарының жұмыс тиімділігін бақылау+

7. Санитарлық бейнелеу әдісінің кемшіліктері (3 жауап):

*обьектіге визуальды баға беріледі+

*тек қана аспаптық зерттеу жүргізіледі

*ортаның химиялық, физикалық, биологиялық қасиеттері бағаланбайды+

* қосымша аспаптық зерттеулер қажет

*тұрғындардан, жұмыс істейтіндерден сұрау деректері қолданылады+

8. Тұрғындардың денсаулық жағдайын көлденең зерттеуде(2 жауап):

*зерттеуші аурудың нақты сәтінен бұрында өткен әсерлерді талдауға көшеді+

*зиянды әсерлерге ұшыраған және ұшырамаған адамдарға динамикалық бақылау жүргізіледі

*белгілі сәттегі тұрғындар денсаулығы жағдайы зерттелінеді

*денсаулық жағдайының динамикасын зерттеу мүмкіндігі болмайды+

*уақыт бойынша тұрғындардың денсаулық жағдайындағы өзгерістерін бақылауға болады

9. Тұрғындар денсаулығы жағдайын ретроспективті зерттеуде жүргізіледі (2 жауап):

*бұрынғы өткен әсерлерді талдау+

* белгілі кезеңдегі денсаулық жағдайын бір сәттік бағалау

*бұрынғы болған әсерлерден аурулардың даму себептерін іздеу+

*динамикада қайта пайда болған ауруларды талдау

*талданатын әсерге ұшыраған және ұшырамаған адамдардың денсаулық жағдайын динамикалық бақылау

10. Тұрғындар денсаулығы жағдайын проспективті зерттеуде (2 жауап):

*зерттеуші аурудың нақты сәтінен бұрында өткен әсерлерді талдауға көшеді

*зиянды әсерлерге ұшыраған және ұшырамаған адамдарға динамикалық бақылау жүргізіледі+

*белгілі сәттегі тұрғындар денсаулығы жағдайы зерттелінеді

*денсаулық дұрыс болған жағдайда динамиканы зерттеу мүмкіндігі болмайды

*уақыт бойынша тұрғындар денсаулығы өзгерістерін бақылауға болады+

11. Алдын ала мемлекеттік санитарлық бақылаудың міндеттері (2 жауап):

*обьектілерді жобалау барысындағы гигиеналық нормалар мен ережелердің сақталуын бақылау+

* өндіріске қайта енгізілген тағамдық заттарды бақылау

*қолдану үрдісіндегі обьектілердің санитарлық жағдайын бақылау

*өндірістердегі жұмыс аймағы ауасының сапасын бақылау

*гигиеналық білімді насихаттауды бақылау+

12. Ағымдағы мемлекеттік санитарлық бақылаудың міндеттері (2 жауап) :

*обьектілерді жобалау барысындағы гигиеналық нормалар мен ережелердің сақталуын бақылау

* өндіріске қайта енгізілген тағамдық заттарды бақылау

*қолдану үрдісіндегі обьектілердің санитарлық жағдайын бақылау+

*өндірістердегі жұмыс аймағы ауасының сапасын бақылау+

*гигиеналық білімді насихаттауды бақылау

13. Ибн-Синаның (Авиценнаның) қандай еңбектерінде гигиена мәселелері қарастырылады:

*дәрігерлік ғылым заңдары+

* ресей халқының сақталуы және өсуі жөнінде

*гигиенаға көмекші оқулық

*жалпылама медициналық көмек көрсету жүйесі

*денсаулықты сақтау жөнінде немесе гигиенаның қысқаша ережелері

14. М.В. Ломоносовтың қандай еңбектерінде гигиена мәселелері қарастырылады:

*дәрігерлік ғылым заңдары

*ресей халқының сақталуы және өсуі жөнінде+

*гигиенаға көмекші оқулық

*жалпылама медициналық көмек көрсету жүйесі

*денсаулықты сақтау жөнінде немесе гигиенаның қысқаша ережелері

15. Гигиенаның негізгі әдістеріне жатады (2 жауап):

*санитарлық тексеру+

* анкеталық сұрастыру

*эпидемиологиялық+

*радиометрлік

*математикалық анализ

16.Аурудың алдын алуға арналған іс шараларды жоспарлауды шешетін гигиенаның міндеті:

*гигиеналық нормативтерді, ережелер мен іс шараларды өңдеужәне ғылымғы негіздеу+

*келешектегі санитарлық жағдайды болжау

*ҚО факторларының ағзаға әсер ету заңдылықтарын зерттеу

*ҚО факторларының популяцияға әсер ету заңдылықтарын зерттеу

*адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогендік фак торлар

17. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша химиялық заттар қауіптілігінің 1-нші сыныбына қандай заттар жатқызылады:

*қауіпсіз заттар

* аз қауіпті заттар+

*орташа қауіпті заттар

*қауіпті заттар

*аса қауіпті заттар

18. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша химиялық заттар қауіптілігінің 2-нші сыныбына қандай заттар жатқызылады:

*қауіпсіз заттар

* аз қауіпті заттар

*орташа қауіпті заттар+

*қауіпті заттар

*аса қауіпті заттар

19. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең төмен болып табылады:

*өлім жітім

* аурушаңдық+

*аурудың физиологиялық белгілері

*табиғаты белгісіз ауытқулар

*ағзада заттардың жиналуы

20. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең күшті болып табылады:

*өлім жітім+

* аурушаңдық

*аурудың физиологиялық белгілері

*табиғаты белгісіз ауытқулар

*ағзада заттардың жиналуы

21. Атмосфералық ауадағы факторлар зияндылықтың қандай көрсеткіші бойынша нормаланады (2 жауап):

* санитарлық тұрмыстық

* жалпы санитарлық+

* транслокациялық

* миграциялық –ауалы+

* рефлекторлық

22. Топырақ факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады (3 жауап)?

*санитарлық- тұрмыстық

* жалпы санитарлық

*транслокациялық+

*суға миграциялануы

*рефлекторлық

23. Кез келген химиялық зат белгілі бір жағдайларда улы болуы мүмкін деген БДҰ сарапшыларының пікірі қандай гигиеналық нормалау принципінің негізіне қойылған :

*доза- уақыт- тиімділік принципінің

* барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципінің+

*қоршаған орта обьектілерін бөлу принципінің

*табалдырықтық принципінің

*биологиялық жауаптарды дифференциялау принципінің

24. Бір заттың әртүрлі ортадағы обьектілерде адам денсаулығына біркелкі емес қауіптілігі гигиеналық нормалаудың қандай принципі негізінде жасалған:

*доза- уақыт- тиімділік принципі+

* барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципі

*қоршаған орта обьектілерін бөлу принципі

*табалдырықтық принципі

*биологиялық жауаптарды дифференциялау принципі

25. Топырақтың ластануындағы өсімдіктерде заттардың жиналуы зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?

*жалпы санитарлық

* санитарлық- тұрмыстық+

*санитарлық- токсикологиялық

*арнайы

*транслокациялық

26. Жергілікті жердің климаттық, тұрмыстық жағдайының өзгеруі зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?

*органолептикалық

* жалпы санитарлық

*санитарлық- тұрмыстық

*рефлекторлық

*арнайы+

27. Жоғарғы тыныс жолдарының және көздің кілегейлі қабатына тітркендіргіш әсері болса, зияндылықтың қандай көрсеткішіне жатады?

*органолептикалық

* жалпы санитарлық

*санитарлық- тұрмыстық

*рефлекторлық+

*арнайы

28. Норматив ағзаның қандай биологиялық жауаптарын болдырмауы қажет (2 жауап):

*өлім жітімді, аурушаңдықты+

* ағзада заттардың жиналуын

*ағзадағы табиғаты белгісіз өзгерістерді+

*организмге зиянды химиялық заттың түсуін

*тұрғындардың ішінде өте жиі кездесетін, биологиялық жауаптың ең аз күшін

29. Гигиеналық нормалаудың принциптерін көрсетіңіз (2 жауап):

*ағзаның биологиялық жауабын ескеру

* табалдырықтық+

*қоршаған ортада заттардың трансформациясы

*қимыл белсенділігінің жіктелуі

*энергия шығын оның орнын толтыру+

30. Санитарлық тексеру әдісімен не зерттеледі:

* ҚО факторларының жеке әсер ету механизмі

*ҚО химиялық факторларынан уланудың клиникасы

* аурулардың құрылымы және таралуы

*адам денсаулығына және тіршілік ету жағдайларына әсер ететін орта факторлары+

* орта факторларының адамның тіршілік жағдайларына әсері

31. Мәселе жағдайын көлденеңнен кесіп зерттеу түріне жатады:

*осы уақыттағы мәселенің жағдайын бір сәттік зерттеу +

*ұзақ динамикалық бақылау

* өткен жылдың статистикалық материалдарын жинау

* жобаларға санитарлық сараптама жүргізу

* ШРЕД, ШРЕК орнату

32. Физикалық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:

*ШРЕК

*ШРЕД +

* ЗШАҚД

* ШРК

* ШРД

33. Химиялық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:

*ШРЕК +

*ШРЕД

* ГОСТ

* ҚНмЕ (СНиП)

* СанЕмН

34. Химиялық заттардың зиянды әсерінің табалдырығы:

*тәжірибеге алынған жануарлардың 100%ін өлімге әкелетін заттың концентрациясы

*жануарларды өлімге әкеліп соқтырмайтын заттың концентрациясы

* орташа өлімге әкелетін концентрация

* әсер ететін минималды концентрация +

* әсер ететін максималды концентрация

ІІ. Ауа гигиенасы

1. «Жарық коэффициенті» түсінігіне анықтама беріңіз:

* бөлме ішіндегі жарықтандырудың бөлме сыртындағы жарықтандыруға қатынасы+

* терезе ауданының бөлме еденінің ұзындығына қатынасы

* терезенің жоғарғы нүктесінен еденге дейінгі қашықтық

* терезенің әйнектелген ауданының еден ауданына қатынасы

* терезе биіктігінің бөлме ауданына қатынасы

2. Ауаның қозғалу жылдамдығын анықтайтын аспап:

* барограф

* гигрограф

* флюгер

*анемометр+

3. Ауаның физикалық факторларына жататындар:

*температура+

* көміртегі

* улы газдар

* микроорганизмдер

* күкірт

4. Ауаның физикалық факторларына жататындар:

* оттегі

* улы газдардың ерітіндісі

* микроорганизмдер

*ылғалдылық+

* сынап

5. Ауаның физикалық факторларына жататындар:

* СО₂

* О₂

* улы газдар

* ауаның қозғалу жылдамдығы+

* микроорганизмдер

6. Салыстырмалы ауа ылғалдылығының өлшем бірлігі:

* г%

*%+

* мл/м³ ауа

* мл/л ауа

* ккал/м

7. Анемометр нені анықтайды?

* сүттің майлылығын

*ауаның қозғалу жылдамдығын+

* судың мөлдірлілігін

* ауа қысымын

* ауа ылғалдылығын

8. Ауа ылғалдылығын анықтау үшін қандай аспап қолданылады:

* барометр

* анемометр

*психрометр+

* калориметр

* Кротов аспабы

9. Ауаның максималды ылғалдылығы дегеніміз не:

* берілген температурада сумен жартылай қаныққан аудағы су буларының мөлшері

*берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері+

* су буларымен қанығу пайызы

* максимальды ылғалдықтың абсолюттік ылғалдыққа қатынасы

* абсолюттік ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы

10. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы дегеніміз не (2 жауап):

* берілген температурада сумен жартылай қаныққан аудағы су буларының мөлшері

*берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері

* су буларымен қанығу пайызы+

* максимальды ылғалдықтың абсолюттік ылғалдыққа қатынасы

*абсолюттік ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы+

11. Орталықтан жылытылатын бөлмелердегі ауа температурасының көлденеңінен ауытқуы қандай болу тиіс:

* 4 град.

* 5 град.

* 2 град.+

* 3 град.

* 6 град.

12. Орталықтан жылытылатын бөлмелердегі ауа температурасының тігінен (әрбір метр биіктікке ) ауытқуы қандай болу тиіс:

* 2,5 град.

* 5 град.++

* 2 град.

* 3 град.

* 6 град.

13. Қандай жағдайларда барометрлік қысымының айқын жоғарылауы байқалады:

*теңіз және мұхит астында жұмыс істегенде+

* кеңдалалы жерде

* орманды далада

* таулы жерлерде

* сай жерлерде

14. Қандай жағдайларда барометрлік қысымының айқын төмендеуі байқалады

* теңіз және мұхит астында жұмыс істегенде

* кеңдалалы жерде

* орманды далада

* таулы жерлерде+

* сай жерлерде

15. Шағын климаттың адам ағзасына әсерін қандай көрсеткіш бойынша анықтайды:

* СО₂ мөлшері бойынша

* О₂ мөлшері бойынша

* улы газдардың мөлшері бойынша

*тері температурасы бойынша++

* бөлмедегі ауа температурасының тігінен ауытқуы бойынша

16. Бөлмедегі ауа температурасы 18-20 град. болған кезде, салыстырмалы ылғалдылығы қалыпты жағдайда қандай болу керек?

* 30 %

* 40 %

*40-60%+

* 90%

* 10%

17.Ауа температурасы жоғары немесе төмен болса , салыстырмалы ылғалдылығының қандай шамасы қолайлы болып саналады?

* 60%

* 90%

*30-40%++

* 20%

* 70%

18. Палаталардағы ауаның қозғалу жылдамдығы:

* 0,3 м/сек

*0,1-0,15 м/сек++

* 0,4 м/сек

* 1,0 м/сек

* 0,5 м/сек

19. Қыздыратын дискомфортты микроклиматтың жылу реттеу үрдістеріне әсері:

* бұзылмайды

* жылу түзу процесі бұзылады

* жылу беру процессі төмендейді

*химиялық және физикалық жылу реттеу бұзылады++

* организм суынады

20. Ауа ылғалдылығын анықтау үшін қолданады

* барометр

* анемометр

*психрометр Ассмана

* катотермометр+

21. Шық нүктесі - бұл ;

* максимальды ылғалдылықтың абсолютті ылғалдылыққа тең болған кезіндегі температура

* берілген ауа температурасындағы максимальды ылғалдықпен абсолюттік ылғалдықтың айырмашылығы

* берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері++

* су буларымен қанығу пайызы

* салыстырмалы ылғалдықтың 50%-ға тең болған кездегі ауаның температурасы

22. Қандай параметрлік микроклимат комфортты деп аталады?

* t – 2,5⁰ , ылғалдылық 70%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,4 м/сек, ауа қысымы 760 мм.сн.бғ.

* t – 18⁰ , ылғалдылық 40%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,15 м/сек, ауа қысымы 755 мм.сн.бғ.++++

* t – 15⁰ , ылғалдылық 50%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,2 м/сек, ауа қысымы 710 мм.сн.бғ.

* t – 2,5⁰ , ылғалдылық 70%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,4 м/сек, ауа қысымы 760 мм.сн.бғ.

* t – 22⁰ , ылғалдылық 80%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,1 м/сек, ауа қысымы 680 мм.сн.бғ.

* t – 10⁰ , ылғалдылық 60%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,5 м/сек, ауа қысымы 700 мм.сн.бғ.

23. Емдеу, алдын алу мекемелеріндегі ең жиі қолданылатын жылыту жүйесінің түрі:

* сумен жылыту++

* бумен жылыту

* ауамен жылыту

* радиациялы жергілікті

* панельдік-сәулелік

24. Кротов апараты не үшін қолданылады

* ауаның қозғалу жылдамдығын анықтау үшін++

* сүттін майлылығын анықтау үшін

* ауаның бактериалды ластануын анықтау үшін

* судың мөлдірлігін анықтау үшін

* атмосфералық қысымды анықтау үшін

25. Жарық сәулесінің саңылау бұрышы - бұл:

* табиғи жарықтандырудың көрсеткіші

* жасанды жарықтандырудың көрсеткіші

* күн нұры үнемділігінің көрсеткіші

* жарықтың біркелкі болатының сипаттайтын көрсеткіші+++

* люминесцентік шамның қуаттылығы

26. Жарық сәулесінің түсу бұрышы - бұл:

* табиғи жарықтандырудың көрсеткіші++

* жасанды жарықтандырудың көрсеткіші

* күн нұры үнемділігінің көрсеткіші

* жарықтың біркелкі болатының сипаттайтын көрсеткіші

* люминесцентік шамның қуаттылығы

27. «Жел розасы» деген не?

* жел бағыты

* жел бағытының графикалық суреті

* желдің басым соғатын бағыты

* берілген жергілікті жердегі әр түрлі бағыттар бойынша жыл бойы желдің тұру жиілігінің графигі+

* жарық бағыты

28. Конвекциялық жылу беру жолына анықтама беріңіз?

* адам денесінің қоршаған ауаға жылу беруі+

* адам денесінің қоршаған заттарға жылу беруі

* кілегей қабаттардан жылудың булануы

* адам денесінен жылу радиациялық сәулеленуі

* тыныс алу кезінде жылу жоғалту

29. Төменде көрсетілген көмір қышқыл газының қандай мөлшері естен тануға және ауыр салдарларға әкеп соғады?

* 1 %

* 1,5 – 2 %

* 10 – 12 %+++

* 4 – 4,5 %

* 5 – 6 %

30. Ауа температурасын қандай аспаппен анықтайды?

* барометр

* психрометр, термометр, термограф++

* катотермометр, анероид

* люксметр

* анемометр

31. Шағын климат бұл:

* шектелген аймақтағы метеофакторлар мен күн радиациясының деңгейі

* табиғи жарықтану және атмосфераның мөлдірлігі

*жабық немесе шектелген аумақтағы температура, ылғалдылық, ауаның қозғалу жылдамдығы және атмосфералық қысым жиынтығы++

* метеофактрлар мен ауаның химиялық құрамының жиынтығы

* барлық жауап дұрыс

32. Табиғи жарық коэффициенті – бұл:

* жарықтандырылатын бетке жарықтың түсу бұрышы

* жарықтың ауаны қыздыратын қабілеті

* бөлме ішіндегі жарық деңгейінің бір уақыттағы бөлме сыртындағы жарық деңгейіне пайыздық қатынасы+++

* жарықтын бактериалдык ластануды жоятын көрсеткіші

* терезелердің әйнектелген ауданының еден ауданына қатынасы

33. Оңтүстік аймақтардағы ғимараттардың терезелерінің оптимальды бағытталуы:

* солтүстікке

* шығысқа

* батысқа

* оңтүстікке

*оңтүстік-шығысқа++

34. Салқын климатта ғимараттар терезелерінің бағытталуы:

* солтүстікке

* шығысқа

* батысқа

* оңтүстікке

* солтүстік-шығысқа++

35. Ыстық климаттық аймақтарда ғимарат терезелерінің қандай бағытталуы қолайсыз болады:

* батысқа

* шығысқа

* солтүстік-шығысқа++

* солтүстікке

* оңтүстік-шығысқа

36. Қандай көрсеткіш табиғи жарықтандыруды бағалауда қолданылмайды:

* жарық коэффициенті

* түсу бұрышы

* шамның сиымдылық қуаты++

* түсу тесігі

* табиғи жарықтанғандық коэффициенті

37. Табиғи жарықтандыруда сәулелер түсетін саңылау бұрышы неше градус болуы тиіс:

* 10 град. төмен

* 5 град. төмен емес+

* 15 град. төмен емес

* 27 град. төмен емес

* барлық жауап дұрыс

38. Ыстық шағын климат жағдайында ағзаның жылу берілуі қандай жолмен басым іске асырылады:

* булану

* конвекция++

* кондукция

* радиация

* барлығы дұрыс

39. Адамның жылулық жағдайын бағалаудың субъективті көрсеткіштері:

* дене мен тері температурасы++

* тер бөліну

* жылу алмасы

* жылуды сезу

* тыныс және пульс жиілігі

40. Жабық бөлмелердегі ауаның бактериалды ластануын зерттеу әдістері:

* суреттеу

* физикалық

* санитарлы-статистикалық

*седиментациялық++

* химиялық

41. Инфрақызыл сәулелердің әсері:

* фотохимиялық үрдістерді баяулайды

* бактериоцидтік

*жылулық ++

* эритемды- күнге күю

* рахитке қарсы

42. Қандай бөлме үшін 1 : 6, 1 : 7 жарық коэффициенті жеткілікті:

*палаталарға++

* операция бөлмесіне

* оқу бөлмесіне ++

* босану бөлмесіне

* аудиторияларға

44. 1%-ға тең табиғи жарықтанғандық коэффициенті қандай бөлмелерде жеткілікті деп саналады:

* оқу аудиторияларда

* сыныптарда

* операция бөлмелерінде

* босану бөлмелерінде

* босанудан кейінгі бөлмелерде++

45. Люминисцентті шамның, қыздыру шамына қарағанда, тиімділігі:

* жарықтың таралуы біркелкі

* көлеңке болмауы

* табиғи жарық спектіріне жақын ++

* жылу шығару

* күндізгі жарықтан ерекше

46. Люминисцентті шамның, қыздыру шамына қарағанда, тиімділігі:

* жарықтың таралуының ерекшелігі жоқ

* көлеңке болмауы

* табиғи жарық спектіріне жақын+++

* жылу шығару

* күндізгі жарықтан ерекше

47. Люминисцентті шамның кемшіліктері:

* стробоскопиялық әсері+++

* жарықтың тең жайылуы

* әлсіз жарықтану

* ыстық шығару

* күндізгі жарыққа жеткіліксіз

48. Ультра күлгін сәулелерді ауруларды алдын алу мақсатында қандай жағдайда қолданбайды:

* рахиттің алдын алуда

* баланың физикалық жетілуінде

* қатерлі ісік ауруларында++

* ыстыққа шынықтыруда

* барлық жауап дұрыс

49. Жабық бөлмелердегі көмір қышқыл газының шекті рұқсат етілген концентрациясы:

* 0,07 %

* 0,1%++

* 0,04%

* 0,01%

* 1,5%

50. Ыстық цех жұмысшыларында ыстық өтуінің себептері

* иондаушы сәулелердің әсері

* инфрақызыл сәулелердің әсері++

* ультра күлгін сәулелердің әсері

* шу мен дірілдің әсері

* табиғи және жасанды жарықтандырудың жеткіліксіздігі

51. Атмосфералық ауадағы азоттың мөлшері:

* 70 %

* 19%

* 78-79%++

* 90%

* 54%

52. Атмосфералық ауадағы оттегінің мөлшері

* 20-21%++

* 15%

* 10-13%

* 29%

* 18%

53. Химиялық терморегуляция - бұл:

* конвекция

* сәулелену

* кондукция

* көмір қышқыл газының бөлінуі

* тотығу процестері нәтижесінде жылудың түзілуі++

54. Ауаның жоғары ылғалдылығы мен төмен температурасы бірлесіп әсер етуі қандай өзгерістерге себеп болады:

* жылу берілуінің төмендеуіне

* жылу өндірілуінің төмендеуіне

* сіңір тартылатын ауруының пайда болуына

*ағзаның салқындауына, қарсы тұру қабілетінің төмендеуіне++

* тер бөліну жоғарылауына

55.Тек адам метаболиттерімен ластанатын жабық бөлмелердегі ауа тазалығын сипаттайтын әмбебап жанама көрсеткіш:

* азот оксиді

* көмір қышқыл газы++

* күкірт оксиді

* сынап

* аммиак

56.Ауаның температурасы 18 – 20 град. болған жағдайда, салыстырмалы ылғалдылығының қолайлы шамасы қандай болу керек:

* 40 %

* 30%

* 40-60%++

* 65 - 70%

* 90%

57. Ультра күлгін сәулесінің бактерицидтік әсері неге байланысты:

* терең жылыту әсеріне

* фотохимиялық әсеріне++

* үстіртін жылыту әсеріне

* әлсіз механикалық әсеріне

* механикалық деструктивті әсеріне

58. Қандай шамның спектрі күндізгі жарық спектріне жақын:

* шашыранды жарық шамның

* шағылысатын жарық шамның

* люминисцентті шамның++

* тікелей жарық шамы

* қыздыру шамның

59. Түсті дұрыс ажырату үшін қандай шам түрі қолданылуы керек:

* сүтті шар

* шашыранды жарық шамы

* спектрі күндізгі жарық спектріне жақын шам

* шағылысатын жарық шамы++

* барлығы дұрыс

60. Қоршаған ортаның ақпараттық нысандары – бұл:

* топырақ++

* балықтың сүйек ұлпасы

* жемістер

* ағаштардың тамыры

* сөз

61. Жасанды ультра күлгін сәулесін не үшін пайдаланады:

* ауа алмасуын жақсарту үшін

* температураны қалыпты ұстау үшін

* ауаның ылғалдылығын жоғарлату үшін

* +рахиттің алдын алу үшін

* ауаның ылғалдылығын төмендету үшін

62. Төменде аталған түстердің қайсысының шағылыстыру коэффициенті аз:

* ақшыл-сары

* жасыл

* сұр

* қызыл

* қара++

63. Төмен барометрлік қысымның ағзаға теріс әсері неге байланысты:

* тыныс алатын ауада азот мөлшерінің жоғары болуына

*оттегінің төмен парциалды қысымына

* оттегінің мөлшерінің жоғары болуына

* СО₂ мөлшерінің жоғары болуымен ++

* СО₂ мөлшерінің төмен болуымен

64. Климат бұл:

* берілген уақыттағы метеофакторлар

* берілген аймақтағы қысқа мерзімнің аралығында физикалық қасиеттерінің жиынтығы

*берілген аймақтағы көп жыл бойынша қайталанатын метеофакторлардың жағдайы++

* берілген аймақтағы ауауның химиялық қасиеттерінің жиынтығы

* барлық жауап дұрыс

65. Ірі қалалардағы атмосфералық ауаның негізгі ластану себептері:

* өндірістік мекемелердің тастандылары

* автокөліктің газдары++

* тұрмыстық қалдықтар

* химиялық өндірістер қалдықтары

* барлығы дұрыс емес.

66. Жарықтануды анықтайтын аспапты атаңыз:

* актинометр

* батометр

* дозиметр

* люксметр++

* анемометр

67. (22,6 х n) х V формуласымен анықтаймыз:

( 1 – 0,4)

* ауа t

* ауаның бактериалды ластануын

* СО₂ құрамын

* желдендірудің қажетті көлемін++

* ауаның ылғалдылығын

68. БУВ-15 шамымен анықтаймыз:

* ауаның тазалығын

* ауаның ылғалдылығын реттеу

* барометрлік қысымын оптимизациялау

* ауаны санациялау++

* азық-түлікті залалсыздандыру

ІІІ. Су гигиенасы

1. Жер бетіндегі су көздеріне тән ерекшеліктердің бірі

* техногенді ластану мүмкіндігі

* жоғары минералдану

* қалқыған заттардың аз болуы

* еріген оттегінің болмауы

* климаттық жағдайға қарамастан су көлемінің тұрақтылығы++

2. Ересек адамның организміндегі су мөлшері:

*63-65%++

* 90-95%

* 50-55%

* 40-45%

* 25-30%

3. Су қандай физиологиялық процестерге қатысады:

* ассимиляция

* диссмиляция

* тағамдық заттардың және организмнен қалдық заттардың шығуына

* термореттеуге

*барлық процестерге++

4. Адамға суды неше күн бермесе қауіпті:

* 10 күн

*3-5 күн++

* 1 ай

* 2 апта

* 20 күн

5. Гидросфераға жатады:

* тек жер беті сулары

*барлық жер асты, жер беті, мұздықтар, жасанды су қоймалары, болоталар++

* тек жер асты сулары

* мұздықтар, грунт сулары

* мұхиттар, артезиан сулары

6. Судың мөлдірлігі қандай болу керек:

* 30см. кем емес

* 15 см.кем емес

* 30 см

* +25 см

* дұрыс жауап жоқ

7. Судың органикалық заттармен ластануын қандай көрсеткіштер бойынша бағалайды:

* судың кермектілігі

* судағы йод

* судың құрғақ қалдығы

* судың рН

* судың тотыққыштығы, БПК++

8. Суық климат жағдайларында ауыз судағы фтордың нормасы

* 0,7-1,5 мг/л++

* 1,8 мг/л

* 0,3-0,7 мг/л

* 1,8 мг/л

* 2,2 – 2,5мг/л

9. Қандай жағдайда флюороз дамиды:

* судағы иодтың мөлшері жоғары болған кезде

*су құрамында фтордың көп болған кезде++

* судың минералдануы жоғары болған кезде

* судың кермектілігі жоғары болғанда

* судағы фтордың мөлшері аз болған жағдайда

10. Ауыз суының эпидемиологиялық тұрғыдан қауіпсіздігінің жанама көрсеткіші:

* тек сапрофиттер

* ішек таяқшалары++

* вирустар

*сапрофиттер мен ішек таяқшалары

* микроскопиялық саңырауқұлақтар

11. Тұтынуға жарамды ауыз судың иісі мен дәмі қандай болуы керек

* 2 балдан жоғары емес++

* 3 балдан жоғары емес

* 3 – 5 балл

* 5 балл

* 0 балл

12. 0,002 мг/л асатын судағы нитриттердің мөлшері нені білдіреді:

* органикалық заттармен ластанғанына белгілі бір уақыт өткенін

* жақында ластанғандығын

* минералдану процестерінің аяқталғанын++

* ұдайы ластанып жатқанын

* органикалық заттарменлстанғанына көп уақыт өткенің

13. Судың тотыққыштығы не үшін зерттеледі:

* судың органикалық заттармен ластануын анықтау үшін++

* судың кермектілігін анықтау үшін

* судағы нитраттардың мөлшерін бағалау үшін

* судың рН анықтау үшін

* судың ауыр металдармен ластануын анықтау үшін

14. Судағы сульфаттардың мөлшері жоғары болған кезде:

* қан тамыр жүйесінің қызметі бұзылады

* эндокринді патология пайда болады

* зәр шығару жолдарының қызметі бұзылады5* асқазан ішек жолдарының секрециясы мен моторикасы бұзылады

* қатер ісіктер пайда болуы мүмкін+++

15. Микроб саны - бұл судың қандай микроағзалармен ластануының санитарлық көрсеткіші:

* сапрофиттермен

* ішек таяқшаларымен++

* вирустармен

* патогенді микрофлорамен

* барлық жоғарыда аталған қоздырғыштар

16. Эндемиялық зоб ауруының пайда болу себебі:

* судағы йодтың мөлшері аз болуы++

* судағы йодтың мөлшері көп болуы

* тағамда йодтың мөлшері аз болуы

* тағамда йодтың мөлшері көп болуы

* судағы фтордың мөлшері көп болуы

17.Судың керемктілігі дегеніміз не?

* суда еріген барлық тұздар жиынтығы

* суда кальций мен магний тұздарының болуы++

* судың құрамындағы темір тұздарының болуы

* судың құрамындағы аммиак пен нитриттердің мөлшері

* судың құрғақ қалдығы

18. Флюороз судағы фтордың мөлшері қай деңгейден асқанда пайда болуы мүмкін:

* 0,5-0,7 мг/л

* 1,0-1,2 мг/л

* 1,5мг/л ++

* 3,5-4,0 мг/л

* 4,5-5,0 мг/л

19. Суға ащы дәм беретiн:

* темiр тұздары

* магнидiң хлоридтерi мен сульфаттары++

* улы металдар тұздары

* органикалық заттар ертiндiсi

* микрофлоралар

20. Су құрамындағы қандай заттардың күштi канцерогендi әсерi бар

* нитрозоаминдер++

* нитриттер

* карбонаттар

* сульфаттар

* хлоридтер

21. Судың органикалық заттармен ластану көрсеткiштерi

* темiр тұзы, марганец

* кальций, натрий

*аммиак, нитриттер, нитраттар++

* магний тұзы

* фторлы қосылыстар

22.СанЕ мен Н- ға сәйкес ауыз судағы хлоридтердiң шектiк концентрациясы (ПДК)

* 350 мг/л++

* 500 мг/л

* 100 мг/л

* 20 мг/л

* 0,05 мг/л

23. Судағы стронцийдiң жоғары концентрациясының салдары

* көру органдарының қызметi бұзылуы

* метгемоглобинемияның дамуы

* хондро- және остеодистрофия пайда болуы++

* ас қорыту органдарының аурулары

* анемия

24. Жер асты суларының жер бетiнен бастағандағы орналасуы:

* грунт суы, үстiлiк су, пластаралық қысымсыз

* грунт суы, пластаралық қысымды

* үстiлiк су, грунт суы, артезиан суы++

* пластаралық қысымды, пластаралық қысымсыз

* жер бетi суы және қысымсыз грунт суы

25. Су сапасын жақсартудың негізгі әдiстерiне жатады:

* тек мөлдiрлендiру

* тек түссiздендiру

* тек зарарсыздандыру

* тущыландыру

* мөлдірлендіру; түссіздендіру, зарарсыздандыру++

26. Коагуляция қандай мақсатпен жүргiзiледi

* патогендi бактериялар мен вирустарды зиянсыздандыру

* химиялық қосылыстарды жою

* мөлдiрлеу мен түссiздендiру++

* судағы тұздардың мөлшерін азайту

* судың кермектiлiгiн төмендету

27. Метгемоглобинемияның дамуы ауыз судағы қандай заттың артық болғанда кездеседi:

* фтор

* нитраттар++

* сульфаттар

* хлоридтер

* аммиак

28. Микроэлементтердің қоршаған ортада артық немесе аз болғанына байланысты халықтың көпшілігінде пайда болатын ауруларды қалай атайды:

* жұқпалы

* паразитарлық

* эпидемиялық++

* эндемиялық

* соматикалық

29. Санитарлық тұрғыдан сенiмдiлiгi ең жоғары суларға жататыны:

* пластаралық сулар++

* грунт суы

* үстiлiк су

* мұхиттар, теңiздер

* өзендер

30. Суды мөлдiрлендiру әдiсiнiң бiрi

* коагуляция++

* хлорлау

* темiрсiздендiру

* фторсыздандыру

* залалсыздандыру

31. СанЕ мен Н бойынша қалдық хлордың суда мөлшері қандай болуы керек

* 1-2 мг/л

* 0,3-0,5 мг/л++

* 0,5-1мг/л

* 0,8-1мг/л

* 2-3 мг/л

32. Санитарлыіқ тұрғыдан сенiмділігі төмен су көздерi

* пластаралық қысымсыз

* грунт суы, үстiлiк су++

* барлық пластаралық

* пластаралық қысымды

* грунт суы

33. Пластаралық суға тән ерекшелiгi

* ерiген оттегiнiң көп мөлшерi

* ерiген оттегiнің болмауы++

* әлсiз минералдануы

* орташа бактериялық ластануы

* әлсiз бактериялық ластануы++

34. Су сапасын жақсартудың негізгі әдістерінің бірі:

* темірсіздендіру

*залалсыздандыру++

* дегазация

* дезактивация

* барлық жауаптар дұрыс

35. Қандай су көздерін бірінші кезекте ауыз суы үшін қолданады:

* өзендер

* грунт сулары

* көлдер

* артезиан сулары++

* су қоймаларының сулары

36. Судың физикалық және органолептикалық көрсеткіштеріне жатады:

* температурасы++

* иісі

* дәмі

* мөлдірлігі

* микробтар саны

37. Ауыз судың қолайлы температурасы:

* 7 – 12 град.

* 5 град.төмен++

* 15 град.

* 25 град.

* 36 град.

38. Судың өздігінен тазару процесінің аяқталғанын сипаттайтын көрсеткіштер:

* аммиак, кермектілігі, рН

* нитраттар, хлоридтер, сульфаттар, тотыққыштығы 4 мг/л төмен, БПК 3 мг/л төмен

* полиакриламид, нитраттар, полифосфаттар

* тотыққыштығы 4 мг/л жоғары, БПК 4 мг/л жоғары, иісі - 2 баллдан жоғары емес, мөлдірлігі – 1,5 мг/л

* түстілігі 20^О, мөлдірлігі – 30см, тотыққыштығы 8 мг/л, БПК 5 мг/л++

39.Судың минералдануы қандай деңгейден аспау керек:

* 2500 мг/л

* 1000 мг/л++

* 50000 мг/л

* 1500 мг/л

* барлық жауап дұрыс

40. Коагулянт ретінде не қолданылады:

* хлорлы әк

* хлорлы натрий

* сутегінің асқын тотығы

* калий перманганаты

* күкірт қышқылды алюминий++

41. Суға көгілдір түс береді:

* өсімдік тектес гуминді коллоидты заттар

* судың гүлденуі (көк-жасыл балдырлардың дамуы)++

* судың жоғары минерализациясы

* саздың болуы

* темірдің коллоидты қосылыстары