Азақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 2 часть

c) дұрыс экономикалық пайдаға;

d) негізгі қорларды тиімді пайдалануға;

e) қиын қаржылық жағдайға;

Ақшалай құралдардың қозғалысы туралы есепте инвестициялық, шаруашылық және қаржылық қызметте өзгерістерді анықтауға не мүмкіндік береді?

a) шаруашылық операциялардың ағымдарын өндіруге мүмкіндік береді;

b) кезең соңында ақшалай құралдардың түсуінің байланысын анықтауға мүмкіндік береді;

c) қаржылық жағдайларды олардың тұрақтылығы деңгейі бойынша жіктеуге мүмкіндік береді;

d) ақшалай құралдардың түсуін бақылауға мүмкіндік береді;

e) есепті кезең басы мен соңына ақшалай құралдар қалдықтары арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік береді;

Ақшалай құралдар қозғалысы бағыттары қандай бағыттар бойынша топтастырылған?

a) тек қана қаржылық сала;

b) тек қана операционды сала;

c) шаруашылық инвестициялық және қаржылық сала;

d) нарықтыұ сала;

e) тек қана шаруашылық;

Капитал айналымы процесі неден басталады?

a) менщікті айналым құралдарынын болуы;

b) мобильді активтердің айналымынан;

c) ұзақ мерзімді қарыздың көздердің болуы;

d) иммобильді активтердің айналымынан;

e) айналымнан тыс активтердің айналымынан;

Айналым капиталының «ағылып келу» факторлары болып табылады?

a) дебиторлық қарыздың өсуі;

b) жалақыға есептеулер;

c) шикізат пен материал сатып алуы;

d) кредиторлық қарыздың өсуі;

e) тауарларды өткізу;

Төлемқабілеттілікті талдағанда ажыратады?

a) ішкі және сыртқы төлемқабілеттілік;

b) аралық төлемқабілеттілік;

c) перспективті төлемқабілеттілік;

d) ағымдағы және күтілетін төлемқабілеттілік;

e) перспективті төлемқабілеттілік;

Төлемқабілеттілік қандай көрсеткіш көрсетіледі?

a) төлемқабілеттілік коэффициенті;

b) автономия коэффициенті;

c) қаржылық тұрақтылық коэффициенті;

d) өтімділік коэффициенті;

e) тарату коэффициенті;

Маневрлік коэффициенті мәні төмен болса, онда...

a) экономикалық пайданың артуын білдіреді;

b) кәсіпорынның меншікті құралдарының басым бөлігі иммобильді сипаттамалық құндылықтарда;

c) меншікті құралдар мобильді;

d) жалақы өседі;

e) меншікті құралдар үлесі;

Қай коэффициент меншікті құралдар шамасының тауарлы-материалдық қорлар құнына қатынасы ретінде анықталады?

a) тарату коэффициенті;

b) автономия коэффициенті;

c) өтеу коэффициенті;

d) өндірістік мақсаттағы мүлік коэффициенті;

e) кәсіпорын активтерінің мобильділік коэффициенті;

Келесі теңсіздік нені білдіреді, егер 3<С*** немесе С***>3?

a) кәсіпорын өз ТМК, толықтыру үшін қосымша көздерді тартуға мәжбүр;

b) кәсіпорын мерзімінде өз кредиторлармен есеп айырыса алмайды;

c) кәсіпорынның меншікті құралдары жоқ;

d) кәсіпорының қарыздық құралдары бар;

e) ТМҚ меншікті айналым капиталымен өтеледі;

Қай көрсеткіш бүкіл қолданыстағы капиталдың экономикалық рентабельділігін сипаттайды?

a) меншікті капиталдың таза рентабельділігі ;

b) кәсіпорынның жалпы рентабельділігі;

c) кәсіпорынның таза ренбельділігі;

d) табыс;

e) өзіндік құн;

Кәсіпорынның меншікті құралдарының қай бөлігі мобильді формада екенін көрсететін коэффициент?

a) жабу коэффициенті;

b) тарату коэффициенті;

c) координация коэффициенті;

d) маневрлік коэффициенті;

e) автономия коэффициенті;

Айналым құралдарының айналымдылығы ... көмегімен есептеледі?

a) қарулану коэффициенті,

b) айналымдылық коэффициенті;

c) жеделдету коэффициенті;

d) қаржылық тұрақтылық коэффициенті;

e) ауысу коэффициенті;

Ағымдағы төлем қабілеттілік қашан жасалады?

a) белгілі бір мерзімге оның төлемқабілетті құралдар сомасын салыстыру жолымен жасалады;

b) нақты болашақ мерзімге;

c) балансты құру датасына;

d) маусым басына;

e) декада басына;

Төлемқабілетті құралдардың ағымдағы міндеттемелерден асуы білдіреді...

a) түсім сомасы өсуінің төмендеуін;

b) айналым құралдарын дұрыс пайдаланбау;

c) төлем қабілетсіздікті;

d) ТМҚ сатып алудың төмендеуі;

e) төлем қабілеттілікті;

Әдістердің қайсысы нәтижелік көрсеткіштерге зерттеудің детерминирленген тәсілдері көмегімен жекелеген факторлар жерін талдау ретінде қарастырылады?

a) факторлық талдау;

b) көлденең талдау;

c) трендтік талдау;

d) есепті талдау;

e) ретроспективті талдау;

Қаржылық жағдайдың салыстырмалы көрсеткіштері жіктеледі?

a) факторлық;

b) координация коэффициенті мен тарату коэффициенті;

c) құндық;

d) автономия;

e) ағымдағы өтімділік коэффициенттері;

Екінші топтың нәтижелерін активі мен міндеттемелері бойыеша салыстыру, яғни А2>=П2 нені береді?

a) ағымдағы өтімділіктің арту тенденциясын көрсетеді;

b) төлемдердің азаюын көрсетеді;

c) түсімдердің арақатынасын көрсетеді;

d) ағымдағы өтімділіктің артуы немесе кемуі көрсетіледі;

e) ағымдағы өтімділіктің кему тенденциясын көрсеиеді;

Ағымдағы өтімділіктің жалпы көрсеткіші қалай есептеледі?

a) а1А1+а2А2+а3А3-а1П1+а2П2+а3П3;

b) а1А1+а2А2+а2А3+а1П1+а3П2+а3П3;

c) а1А1+а2А2+а3А3:а2П1+а2П2+а3П3;

d) Е>Е+С

e) +Е=Е-С

Қаржылық қызметке не жатады?

a) фирманың ұзақ мерзімді міндеттемелері мен меншікті капиталындағы өзгерістер;

b) ақшалай құралдар ағыны әдісі бойынша айналым активтері;

c) айналымнан тыс активтерді өткізуден өсім;

d) операциялардан шығындар;

e) операциялық кірістер.

Капитал айналымының жалпы процесі неден басталады?

a) негізгі құралдарды өткізуден табыс;

b) аванстық төлемдердің артуы;

c) таза табыс;

d) бағалы қағаздарды сатып алу;

e) мобильді активтердің айналымы;

Қаржылық жағжайды талдаудың міндеттері...

a) қаржылық ресурстарды пайдалану тиімділігін зерттеу;

b) өндіріс тиімділігін арттыру резервтерін іздестіру;

c) жолспарларды орындау бойынша кәсіпорын қызметінің нәтижелерін бағалау;

d) кадрлар ағымдылығы көрсеткіштерін зерттеу;

e) ресурстарды пайдалану тиімділігі деңгейін бағалау;

Қаржылық жағдайдың әр түрлі абсолютті көрсеткіштерінің немесе олардың сызықтық комбинацияларының қатынастарын көрсету үшін қолданылады ...

a) координация коэффициенті;

b) тарату коэффициенті;

c) өтімділік коэффициенті;

d) автономия коэффициенті;

e) шығу коэффициенті;

Нарық жағдайында қай талдау бағалаудың бас әдісіне айналды?

a) басқарушылық талдау;

b) шаруашылық талдау;

c) құрылымдық талдау;

d) қаржылық талдау;

e) құндық талдау;

Қаржылық талдау үшін ақпарат көзі болып табылады?

a) өнім туралы есеп;

b) тапсырыс;

c) бухгалтерлік баланс;

d) кадрлар бөлімінің мәліметтер;

e) жабдықтауға келісімдер;

Қаржылық тұрақтылық- бұл ...

a) кәсіпорынның төлемқабілеттілігін қамтамасыз ететін, шоттардың белгілі бір жағдайы;

b) оның қаржылық бәсекеге қабілеттілігінің сипаттамасы;

c) көрсеткіштерді есептеудің нақты тәсілдері;

d) талдау үшін ақпарат көзі;

e) талдаудың бұқаралыққа бағытталуы;

Коэффициенттердің кайсы кәсіпорынның меншікті айналым құралдарымен қамтамасыз етілу деңгейін сипаттайды?

a) тозу коэффициенті;

b) тұрақты актив индексі;

c) меншікті құралдармен қамтамасыз етілу коэффициенті;

d) мүліктің нақты құн коэффициенті;

e) автономия коэффициенті;

Салыстырмалы көрсеткіштер қандай көрсеткіштерге жіктеледі?

a) салыстырмалы;

b) тарату мен координация коэффициенттері;

c) автономия коэффициенті;

d) абсолютті коэффициенттер;

e) тозу коэффициенті;

Есепті пайда сомасын түзету құрайды, шаманы...

a) Р=а+б-в-2;

b) Р=а-б-в-2;

c) Р=а+б+в+2;

d) Р=а+б-в+2;

e) Р=а-б+в-2;

Табыстың өзгеруінің факторлары:

a) шикізат сатып алу;

b) дебиторлық қарыздың өсуі;

c) жарғылық капиталға қосылатын шығындар;

d) өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар;

e) жалақыға қосылатын шығындар;

Баланс активінің бөлім баптары негізгі құралдар мен айналымнан тыс активтер қай активтер тобына жатады?

a) баяу өткізілетін активтер;

b) төмен өтімді;

c) өтімділігі жоғары;

d) тез өткізілетін;

e) қиын өткізілетін;

Топ нәтижелерін салыстыру: активі мен пассиві бойынша, яғни А1 мен П1, білдіреді...

a) ақшалай құралдардың арту тенденциясы;

b) ағымдағы төлемдер мен түсімдердің арақатынасы;

c) төлемқабілеттікті болжау;

d) ақшалай құралдардың кему тенденциясы;

e) ағымдағы төлемдердің арақатынасы;

Қаржылық тұрақтылықты бағалаудың маңызды көрсеткіші болып табылады...

a) рентабельділік деңгейі;

b) активтердің өсу қарқыны;

c) нақты активтердің өсім қарқыны;

d) есеп айырысулар мен басқа да активтер;

e) шаруашылық қызметтің жоғары тиімділігі;

Есепті пайданы түзету сомасының шамасы мен баланс бойынша ақшалай құралдардың өзгеруі арасындағы айырмашылықтар себебі болып табылады...

a) шығындар есебі әдісі;

b) қалдық әдісі;

c) кассалық әдіс;

d) табыстар есебі әдісі;

e) есептеулер есебі әдісі;

Еңбектің қор қарулығы көрсеткіші неге тең болады, егер негізгі қорлардың орташа жылдық құны-400, жұмысшылар саны-200.

a) 2;

b) 8;

c) 0,5;

d) 200;

e) 1;

Қаржылық талдау мәні:

a) ақпарат көзі;

b) бағалау әдісі;

c) табыс сомасы;

d) ақпаратты ұғу;

e) затты тану жолы;

Қаржылық талдау әдістемесі өзіне қандай бөліктерді қосады?

a) шаруашылық талдау;

b) аудиторлық талдау;

c) технико – экономикалық талдау;

d) кәсіпорынның төлемқабілеттілігін талдау;

e) статистикалық талдау;

Қаржылық тұрақтылықтың ең жалпылауша көрсеткішінің бірі ...

a) құралдар көзінің артықшылығы немесе жетіспеушілігі;

b) меншікті капиталдың өсуі;

c) ағымдағы өтімділік коэффициенті;

d) жалпы өтімділік коэффициентіф,

e) абсолютті өтімділік коэффициенті.

Автономия коэффициенті нені куәландырады...

a) меншікті айналым капиталының суммасының өсуі;

b) шаруашылық субъектінің толық қаржылық тәуелсіздігі;

c) төлемқабілеттілігінің өсу дәрежесін;

d) шынайы активтердің өсуі;

е) төлемқабілетсіздігі.

Бухгалтерлік мәліметтер негізінде жасалған талдау сыртқы анализ кейпін алады...

a) аудиторлық талдау;

b) шаруашылық ;

c) статистикалық ;

d) бсқарушылық;

e) қаржылық талдау.

Өндіріс құралдары , кәсіпорынның өндірістік потенциалының деңгейі мүлік құнының қандай бөлігін құрайтынын көрсететін коэффициент?

a) тозу коэффициенті;

b) мүліктің нақты құнының коэффициенті ;

c) автономдық коэффициент;

d) активтер коэффициенті;

e) тарату коэффициенті.

Табыс, айналым капиталының қозғалысы және ақша қаражаттарының қозғалысының өзара байланысына талдау жүргізу үшін қай ақпрат көзі негізгі болып табылады?

a) статистикалық есеп;

b) материалды-техникалық қамтамасыз ету жоспары;

c) бухгалтерлік баланс;

d) ақша қозғалысы туралы есеп;

e) заявкалар.

А4<=П4 теңсіздігі не туралы айтады?

a) қаржылық тұрақтылықтың минималды шартын орындау –кәсіпорында өз айналым капиталының болуы;

b) артықшылық немесе жетіспеушілік туралы;

c) өтімділік туралы;

d) төлем қабілетсіздігі туралы ;

e) қаржылық тұрақсыздық туралы.

Айналым капиталаның кету факторлары болып ... табылады:

a) дивидендтерді төлеу;

b) несие алу;

c) мүлікті өткізу;

d) шикізат және материалдарды сатып алу;

e) тауарларды өткізу.

Ақшалардың қозғалысы туралы есеп нені береді?

a) төлем қабілеттілігін жоғалту мүмкіндігі;

b) болашақ салыстыру және төлемдер мүмкіндігін бреді;

c) ақша қаражаттарының түсуін бағалау мүмкіндігін береді;

d) ақша қаражаттарының болжау мүмкіндігін береді;

e) ақша қаражаттарының болашақта түсуін бағалау мүмкіндігін береді.

«Меншікті құралдар көздері» бабы баланс міндеттемелерінің қандай тобына жатады?

a) неғұрлымжедел міндеттемелер;

b) тұрақты міндеттемелер;

c) ұзақ мерзімді міндеттемелер;

d) баяу өткізілетін активтер;

e) тез өткізілетін активтер.

Инвестициялық қызмет құрамына не кіреді?

a) негізінен айналымнан тыс активтердің өзгерісіне қатысты операциялар;

b) фирмның ұзақ мерзімді міндеттемелеріндегі өзгеріс;

c) меншікті капиталдағы өзгеріс;

d) ұзақ мерзімді қарыздар ұсыну ;

e) дивидендтерді төлеу.

Мына формула бойынша не есептеледі: Z=О*t/T ?

a) абсолютті өтімділік коэффициенті ;

b) айналымқұралдарының орташа қалдығы;

c) айналым ұзақтығы –күнмен есептегенде;

d) құралдардың айналым коэффициенті;

e) бір айналым коэффициенті.

Шаруашылық субъектіні өтімділік және қарыз төлемқабілеттілігімен қамтамасыз етпеудің басты себептері?

a) айналымқұралдарының айналуының бәсендеуі;

b) кредиторлық қарыздардың бар болуы;

c) шаруашылық қызметтің жоғары нәтижелілігі;

d) төмен төлем қабілеттілігі;

e) дивидендтердің бар болуы.

Ағымдағы кредиторлық міндеттемелер қандай шамада ағымдағы активтермен қамтамасыз етілетіндігін қай коэффициент көрсетеді?

a) қаржыларды тарту коэффициенті;

b) координация коэффициенті;

c) тарату коэффициенті;

d) өтеу коэффициенті;

e) автономиялық коэффициент.

Неғұрлым жедел міндеттемелерге жатады:

a) қысқа мерзімді міндеттемелер;

b) ұзақ мерзімді міндеттемелер;

c) тұрақты міндеттемелер;

d) неғұрлым жедел міндеттемелер;

e) айналымнан тыс активтер.

Айналым коэффициентінің өсуі нені көрсетеді?

a) қарыз мерзімінің өтіп кетуін;

b) меншікті айналым капиталының жетіспеуін;

c) өндіріс көлемінің өсуін;

d) төлемқабілеттілігін;

e) айналым құралдарын неғұрлым тиімді пайдалануын.

Айналым құралдарының айналымдылығы не арқылы есептеледі?

a) қарулану коэффициенті;

b) айналымдылық коэффициенті;

c) жылдамдату коэффициенті;

d) қаржылық тұрақтылық коэффициенті;

e) төлемқабілеттілік коэффициенті.

Егер негізгі қорлардың ортажылдық құны 500, өнімді өткізуден түсім 20000 мың тенге болса , негізгі қорлардың қор қайтрымын анықтаңыз?

a) 40;

b) 0,025;

c) 100;

d) 19500;

e) 20500.

Төлем қаржыларының ағымдағы міндеттемелерден асып түсуі нені көрсетеді?

a) өткізуден түсім сомасының өсімінің төмендеуін;

b) айналым капиталы дұрыс пайдаланбайды;

c) төлем қабілеттілігін;

d) төлем қабілетсіздігін;

e) артықшылық немесе жетіспеушілік.

Капиталдың аиналымдылығы деп ұғатынымыз ...

a) 1 күндік айналымдар ұзақтығы;

b) айналым капиталын пйдалану;

c) кәсіпорынның айналым құралдарын әрдаым толықтыру;

d) құралдардың өндіріс және айналым стадияларын өту ұзақтығы;

e) бүліну салдарынан айналым құралдарының шығуы.

Төлем қабілеттілігінің талдауы қалай жүзеге асырылады?

a) қаржылық тұрақтылығын бағалау көрсеткішімен;

b) бірінші кезектегі төлемдер мен қаржылардың түсуі және бар болуын өлшеу жолымен;

c) жоспарлы мәліметтерді есепті мәліметтермен салыстыру;

d) қаржылық тұрақтылықты бағалау көрсеткіштері жолымен;

e) жоспарды өткен жылмен салыстыру арқылы.

Табыстың өзгеру факторлары болып ... табылады:

a) шикізат және материалдарды сатып алу;

b) еңбек ақыны есептеу;

c) негізгі құралдар объектілерін сатып алу;

d) кредиторлық қарыздар қалдығының өзгеруі;

e) салық және дивидендтерді есептеу.

Мәліметтерді алу қиындығына қарай бөлуге болады:

a) сыртқы және ішкі;

b) қорытынды ;

c) аралық;

d) орташа;

e) сыртқы.

Қаржылық тұрақтылықтың негізі не болып табылады?

a) қаржылық ресурстардың қайнар көздерінің динамикасын және құрылымын зерттеу;

b) меншікті қаржылардың бөлігінің өсуі;

c) айналым құралдарын рационалды пайдалану;

d) айналым құралдарын рационалды емес пайдалану;

e) міндеттемелердің орташа сомасы.

Қай көрсеткішті бекіту коэффициенті деп айтуға болады?

a) материал сыйымдылығы;

b) материал қайтарымы;

c) қор қайтарымдылығы;

d) координация;

e) тарату.

кәсіпорын қызметінің сыртқы қаржылық талдауының ерекшеліктері ...

a) талдаудың типтік әдістемелерінің бар болуы;

b) пайда көрсеткіштерінің талдауы;

c) абсолютті көрсеткіштерталдауы;

d) қатысты көрсеткіштер талдауы;

e) ақша ағымдарын дайындау қабілеті.

Төмендегі қай әдіс есеп берушіліктің әрбір позициясын алдыңғы периодпен салыстырумен есептеледі?

a) трендтік;

b) тік;

c) салыстырмалы;

d) көлденең;

e) трендтік.

Қаржылық бәсекеге тұрақтылық сипаттамасы, қаржылық ресурстарды және капиталды пайдалану – бұл ......

a) шаруашылық қызметтің талдауы;

b) қаржыларды жоспарлау;

c) қаржылық жағдай;

d) ақша қаражаттарының қозғалысы;

e) қаржылық жоспарлау және шаруашылық қызметті талдау.

Нақты активтер – бұл ...

a) кәсіпорын меншік иелерінің активтерінің құны;

b) төлем бойынша міндеттемелері + меншікті капитал;

c) нақты бір меншікті мүлік және нақты бағасы бойынша қаржылық салымдар;

d) активтер құны және меншікті мүлік;

e) қаржылық салымдар.

Қаржылық коэффициенттің талдауы дегеніміз ...

a) осы немесе басқа абсолютті көрсеткіш абсолютті көрсеткіштердің деңгейін көрсететін қорытындының қандайбөлігін алып жатқанын анықтағанда;

b) оның мағынасын базистік шамалармен салыстыру және есепті кезең мен бірқатар жылдар үшін олардың динамикасын зерттеу;

c) қаржылардың түсуі және бар болуын бірінші кезектегі төлемдермен салыстыру;

d) қорларды іздеу;

e) әртүрлі экономикалық мәні бар , мағынасы әртүрлі абсолютті көрсеткіштердің қатынасын көрсету.

Қаржылық тұрақтылық коэффициенті қандай формуламен есептеледі?

a) МКЗ;

b) МИ;

c) МКЗ;

d) МКЗ;

e) КМЗ.

Қаржылық талдаудың негізгі мақсаты:

a) шаруашылықтың жаңа формаларын жасау ;

b) өндіріс нәтижелілігін көтеру;

c) өсімге әсер ету шамаларын анықтау;

d) кәсіпорынның қаржылық жағдайын объективті және дәл беретін басты параметрлерді алу;

e) нәтижелілікті көтеру.

Қаржылық жағдайдың әртүрлі аспектілерін сипаттау үшін мынаны қолданды:

a) нормативтік көрсеткіштер;

b) жоспарлық;

c) абсолютті;

d) есепті;

e) қаржылық жағдайдың қатысты көрсеткіштері.

Айналым активтері және қысқа мерзімді қарыздардың көрсеткіші болып ...

a) айналым құралдарының иммобилизациясы;

b) таза мобильді құралдардың құны;

c) ақпараттың меншікті көзінің болуы;

d) меншікті және ұзақ мерзімді қарыз көздерінің бар болуы;

e) табысты алу.

Өнімді өткізуден табыс қай есепте көрсетіледі ?

a) ақшалардың қозғалысы туралы есепте;

b) қаржылық-шаруашылық қызметтің нәтижесі туралы есеп;

c) шығындар сметасында;

d) қаржылық жағдай туралы есепте;

e) нормативті құжаттарда.

Кез келген екі абсолютті көрсеткіштердің қатынасын қай көрсеткіш көсрсетеді?

a) индекстер;

b) коэффициенттер ;

c) (-,+)өзгерістері;

d) артықшылық немесе жетіспеушілік;

e) қатысты.

Басылатын есеп негізінде инвесторлармен, жабдықтаушылармен, бақылаушы органдармен қандай анализ жүргізіледі?

a) ішкі анализ;

b) аралық анализ;

c) сыртқы анализ;

d) жалпы анализ;

e) аудиторлық.

Баланс өтімділігінің жалпы көрсеткіші нені көрсетеді?

a) кәсіпорын барлық өтімді активтер сомасының барлық төлем міндеттемелерінің сомасына қатынасы;

b) кәсіпорын тұрақты капиталының шамасын көрсетеді;

c) табыс сомасының жалпы пассив сомасына қатынасы;

d) жалпы пассив сомасына пайда сомасы;

e) қолма қол ақша сомасының жедел төлемдер сомасына қатынасы.

Баланс өтімділігі немен сипатталады ?

a) құралдардың түсүімен;

b) құралдардың бар болуын өлшеу;

c) меншік және қарыз капиталы арасында;

d) шаруашылық субъектінің міндеттемелерін жабу деңгейінде;

e) табыс тендециясында;

Тура әдісте ақшалардың түсуі қалай көрініс табады?

a) ақша қаражаттарының тек кредит бойынша қозғалысы;

b) қолма қол ақшамен нақты төленген сомалар ішінде;

c) таза табыстың реттеуін жүргізеді;

d) әртүрлі шоттардың реттелуі ;

e) ақырғы қалдық айырым шамасына.

Капитал айналымының процесі неден басталады?

a) бағалы қағаздарды сатып алудан ;

b) таза пайдадан ;

c) аванстық төлемдерді үлкейтуден;

d) негізгі құралдарды өткізуден түсетін табыстан;

e) мобильді активтердің айналымынан;

Есеп берушіліктің әрбір позициясына әсерін анықтаумен қорытынды қаржылық көрсеткіштер құрылымын анықтау...