Cele i wyzwania polityki spolecznej w UE

Najważniejsze problemy socjalne krajów Unii Europejskiej:

demograficzne starzenie się społ,

wzrost zapotrzebowania na usługi medyczne i pielęgnacyjne,

długookres, masowe bezrobocie i jego społeczne następstwa,

ubożenie części społeczeństwa i polaryzacja struktury społecznej,

ograniczone możliwości finansowania wydatków społecznych,

migracje zawodowe i integracja społeczna gastarbeiterów

Kraje skandynawskie: emerytura podstawjako minimum socjalne na starość
(technika zaopatrzeniowa). Dodatkowo możliwe inwestowanie kapitałowe
nadwyżek z pierwszego poziomu zabezpieczenia Wielka Brytania: zasada emerytury podstawowej dla wszystkich starszych ludzi
plus możliwość dodatkowego ubezpieczenia emerytalnegoFrancja: ograniczenie zakresu świadczeń ubezpieczeniowych do poziomu podstawowegoNiemcy: reforma systemu emerytalnego w celu ograniczenia wysokości wydatków

Ogólne tendencje: podnoszenie wieku emerytalnego,ograniczanie zakresu świadczeń podstawowych rozwój świadczeń finansowanych metoda kapitałową rozwoj inteligentny zrownowazony

Glowne cele => Reformy r.2000 Strategia Lizbonska :

Innowacyjnosc Liberaliz. Rynkow Przedsiebiorczosc Spojnosc spoleczna

Dzialania : pol.zatrudniania => promowanie spojnosci i rownych szans

Rownosc plci(polityka horyzontalna)

6.Ubóśtwo dzieli się na absolutne i relatywne

Ubóstwo absolutne nie zależy od przeciętnego spożycia dóbr w danym społeczeństwie to jest minimum biologiczny żeby człowiek mógł funkcjonować

Ubóstwo relatywne zależy od przeciętnego spożycia dóbr w danym społeczeństwie to jest minimum społeczny żeby człowiek mógł funkcjonować w społeczeństwie

Marginalność – społeczna pozycja tych grup, które zostały zdegradowane do peryfyryjnego statusus w wyniku zdominowania przez grupy centralne. Sytuacja w której grupy zdominowane pozbawione równych praw z powodu mniejszego dostępu do władzy w porównaniu z ludżmi usytuowanymi w centrum.

Rodzaj pozycji marginalnej w społeczeństwie która polega na jednoczesnej przynależności do dwóch różnych pod względem relacji kultury zbiorowości lub grup. Są to imigranci z biednych krajów w krajach bogatych, mniejszości etniczne i narodowe, migranci wiejscy w miastach, niepełnosprawni którzy sytuują się pomiędzy zbiorowością zdolnych do pracy a zbiorowością niezdolnych do pracy.

Cechy sytuacji tego rodzaju:

Pozbawienie włądzy ,Mniej praw a więcej obowiązków.Mniej możliwości wyboru a więcej ograniczeń,Mniej możliwości edukacyjnych, zawodowych, wypoczynku, Ludzi marginalne opatruje się etykietami, które są nacechowane negatywnymi ocenami moralnymi

Cztery przybliżenia wykluczenia społecznego

Ludzi którzy zamierzają się dołaczyć do społeczeństwa albo ci którzy nie chcą

Którzy opuścili, zostali wyrzuceni albo zwolnione z organizacji

Którzy mają pewne cechy utrudniające im społecne funkcjonowanie

Prawa osobiste wykluczonych nie są chronione zbyt dobrze

Polityka społeczna wobec wykluczonych

1 zwiększanie zasobów jednostek 2 aktywizacja zawodowa 3 zmiana zasad przyznawania pomocy społecznej i jej reforma, lepsza ochrona społeczna

Modele polityki społecznej

1 Liberalna (Irlandia, Brytania) 2 konserwatywno-korporacyjny (Niemcy, Belgia) 3 socjaldemokratyczny (Dania, Finlandia) 4 rodzinny (Grecja, Włochy)

Najważniejsze instytucje Unii zajmujące się polityką społeczną

Rada Europejska- przyjmowanie wspólnych strategii i określenie wytycznych dla unijnej polityki. Raz w roku posiedzenie szefów państw dla poświęcone polityce zatrudnienia, gospodarczej i społecznej

KE– głowny organ wykonawczy, strażnik prawa wspólnotowego, posiada inicjatywę ustawodawczą. Realizuje i kontroluje wykonanie postanowień przez państwa, zarządza funduszami w tym funduszem społecznym

PE – polityka społeczna realizowana w komitetach do spraw zatrudnienia i spraw socjalnych, komisja ds Kobiet i równouprawnienia

Trybunał sprawiedliwości – rozstrzego spory pomiędzu KE i państwami, zapewnia przestrzeganie prawa, orzeka o wykonaniu zobowiązań przez państwa

Pozostałe instytucje

Komitet ekonomiczno społeczny 1957 organ doradczy. Reprezentuje pracodawców związki zawodowe, rolników, konsumentów.

Skład Grupa 1 – przedstawiciele organizacji pracodawców Grupa 2 – przedstawiciele pracowników Grupa 3 – pozostałe środowiska gospodarcze i społeczne

Kmitet ds Zatrudnienia – 2000r utworzony przez Radę unii

Zadania

Promocja wysokiego standartu pracy

Wystawienie opinii na żądanie Rady ministrów, KE

Koordynacja polityki makroekonomicznej z reformami

Zapewnienie informacji pomiędzy państwami w zakresie polityki zatrudnienia

Dba o wysoki poziom zatrudnienia

Komitet ds ochrony socjalnej utworzony 2000 przez traktat Amsterdamski

Śledzenie sytuacji społecznej i rozwój polityki ochrony socjalnej

Wspieranie wymiany informacji, dobrych praktyk pomiędzy państwami oraz KE

Formulowanie opii, sprawozdań innych prac na żądanie KE, Rady ministrłów oraz z własnej inicjatywy

Promowanie inicjatyw i nowatorskich rozwiązań w polityce społecznej

Europejski fundush społeczny – stworzony by zredukować różnice rozwojowe pomiędzy państwami i regionami. Promuje spójność gospodarczą i społeczną

Prioritety

aktywizacji zawodowej bezrobotnych i osób zagrożonych bezrobociem;
przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu;
kształcenia ustawicznego;
równe szansy dla wszystkich w dostępi do pracy
aktywizacji zawodowej kobiet.

Sprawy socjalne zaczęły być widoczne w latach 70 kiedy pogorszeniu uległa koniuktura panśtw zachodnich a w niektórych państwach władzę przejęli socjaldemokraci. 1974 przyjętowspólnotową uchwałę dotyczącą programu działań społecznych (Socia Action Programme) w której podkreślono że rozwój gospodarczy nie powinien być celą samej w sobie a przyczyniać się do poprawy war€nków życia. W drugiej połowie lat 70 przyjęto dyrektywy regulujące bezpieczeństwo i higienę pracy, równego traktowania oraz praw pracowniczych nie planowano ujednolicenia systemu socjalnego. Na początku lat 80 zaczęto koncentrować uwagę na bezpieczestwo i ochronę zdrowia. Druga połowa lat 80 była okresem propagowania idei przestrzeni socjalnej.

1986 podpisano Jednolity akt europejski który rozszerzał władze wspólnotowe w materii polityki społecznej.

1989 w strasburgu panstwa człąkowskie przyjęły Kartę Podstawowych Praw Społecznych Pracowników zawierającą fundamentalne prawa pracowników.

Spoleczny filar inegracji socjalnej został wzmocniony wraz z podpisaniem traktatu zmaastrich 1992 ustalono że rada ministrów będzie rozstrzygać sprawy związane z warunkami i bezpieczeństwem pracy, informowamiem i konsultowaniem pracowników, wównouprawnieniem kobiet i mężczyzn.

Po konferencji w amsterdamie przyjęto program działania w sferze socjalnej na lata 1998-2000skupując wokół wysokiego bezrobocia, przemian w środowisku pracy oraz ubóstwa i wykluczenia społecznego.

Na konferencji wLizbonie 2000 zadeklarowano że UE ma łączyć cele ekonomiczne oraz społeczne, zmierzać do umacniania i modernizacji europejskiego modelu społecznego.

cele

Zwiększenie dostępu do edukacji

Wyrównywanie szans i rozwój regionów zacofanych i peryferyjnych

Stworzenie warunków dla samorealizacji jednostki

Pod koniec 2000 w nicei przyjęto Europejską Agende Spoleczną okraślającą kierunki działań na 2000-2005r. Cele

Osiągnięcie pełnego zatrudnienia

Rozwiązanie problemu starzenia się społeczeństw

Wzmocnienie społecznej spójności

Wzrost społecznego znaczenia procesu globalizacji

Prioritetowe działania

Stworzenie dużej liczby wysokiej jakości miejsc pracy

Zwalczamie ubóstwa, dyskryminacji, wykluczenia

Unowocześnienie systemów ochrony socjalnej

Wzmocnienie polityki społecznej

2005-2008 Europejska strategia zatrudnienia. Podkreślono rolę edukacji . unowocześnienia i polepszenia systemu edukacyjnego

2009 program UE 2020 na kolejne 10 lat kładzie nacisk na inteligientny wzrost, wspierania konkurencyjnej gospodarki, wysoki poziom zatrusnienia, spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną

EUROPEJSKI MODEL SOCJALNY

Wspólny dla krajów UE

Zawiera katalog wspólnych wartości wdrażających różnymi sposobami w państwach członkowskich UE.

Jest to kwestia wartości polegających na równości i niedyskryminacji, solidarności i redystrybucji.

wg definicji Rady Europejskiej:„europejski model socjalny oparty jest na wydajnej gospodarce, wysokim poziomie ochronysocjalnej i na edukacji i dialogu społecznym”

Zasady:

- dialog społeczny( platforma, dyskusja współpracy pomiędzy pracodawcami i pracownikami( związki zawodowe) oraz władzą i pradowcami. Jest potrzebny żebyśmy wypracowali konsensus( bez strajków) , byliśmy zadowoleni z pracy, ustalenie standartów)

- sprawiedliwość społeczna( prawo do wspierania, do pomocy tym, którym w życiu się nie udało. prawo do pomocy dla każdego obywatela, który znalazł się w ciężkiej sytuacji życiowej= istnienie systemu minimalnych gwarancji dochodowych, obejmujących wszystkich obywateli.)

-powiązanie polityki gospodarczej i społecznej.

cechy charakterystyczne:

-wartości oparte na sprawiedliwości społecznej( pomagamy ludiom, które tego potrzebują)

- zakaz dyskryminacji, dyskryminacja pozytywna

-prawo do pracy( zapewniamy zabezpieczenie, zeby przeżyć)

-silne instytucje demokratyczne

-wysoce produktywna gospodarka

-rozwinięte instytucje dialogu społecznego

-równe szanse dla wszystkich

-solidarność

-wysoki poziom ochrony socjalnej;

-zapewnienie wszystkim dostępu do kształcenia i ochrony zdrowia

Rodzaje modeli w Europie:

· anglosaski( Wielka Brytania, Irlandia, USA. Posiada wiele cech wspólnych modelem liberalnym. Wielka Brytania i Irlandia posiadają bardzo wysoki stopień aktywności zawodowej kobiet i mężczyzn przy jednoczesnym ograniczeniu wydatków socjalnych i wzroście róznic społecznych( dochodowych) Odpowiedzialność państwa ogranicza się tu jedynie do zagwarantowania minimalnego standardu zaspokojenia potrzeb, przy czym pomoc przysługuje tylko najuboższym)

· skandynawski (Szwecja, Dania, Finlandia, Norwegia, Holandia. Polityk Spo łeczna jest najbliższa europejskim standardom. System świadczeń i usług socjalnych,który istnieje w Skandynawii, gwarantuje bezwarunkowo wszystkim obywatelom nie tylko minimalny, ale w większości przypadków normalny standard życia. Władze publiczne, a nie system rynkowy, są głównym gwarantem dobrobytu i bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Wydatki na cele socjalne należą dlatego do najwyższych na świecie.Taka polityka skutkuje bardzo niskim wskaźnikiem niedostatku i nierówności społecznej, a także wysoką aktywnością zawodową kobiet i mężczyzn-oraz niskimi wskaźnikami długoterminowego bezrobocia.)

· niemiecki( kontynentalny, konserwatywny): (Austria, Belgia, Francja, Niemcy .Kraje Europy kontynentalnej są w stani zapewnić wszystkim obywatelom wysoki standard życia,nie mogą jednak zagwarantować każdemu miejsca w społecznym podziale pracy. Wysokie koszty pracy( wysokie płace i wysokie składki na ubezpieczenia społeczne) powodują znaczne osłabienie poytu na pracę, a bardzo rozbudowany system ochrony pracowników utrudnia dostęp do zatrudnienia osobom pozostającym poza rynkiem pracy, w szczególności ludziom młodym ikobietom z dziećmi. W dodatku znaczna ilość osób przechodzi na wcześniejsze emerytury. W rezultacie stopa aktywizacji zawodowej jest w krajach europy kontynentalnej niższa niż w Skandynawii i w krajach anglosaskich, natomiast stopa bezrobocia znacznie wyższa.)

· [ródziemnomorski( Grecja, Hiszpania, Portugalia, Włochy. Występuje w krajach o najsłabiej rozwiniętej polityce społecznej, liczna grupa osób nieobjętych zabiezpieczeniem socjalnym, głównym podmiotem pol.spol. nie jest państwo, lecz rodzina, różne organizacje obywatelskie, wspólnoty lokalne, kościół i org. Charytatywne. Świadczenia przyznawane są w szczególnosci os. Starszym)

· postkomunistyczne,byłe kraje socjalistyczne Europy wschodniej i środkowej ( dotyczy nowopzryjętych państw do UE po 2004 r. Zarządzanie centralne i jednorodna struktura organizacyjna, np. w sys. opieki zdrowia – NFUbezpieczeń Zdrow.,; w państwach gdzie funkcjonuje ten model następuje duże przeciążenie ilością i różnorodnością żądań grup rozczeniowych, co rodzi skłonności do rozbudowania aparatu państwowego – poczucie nieodpowiedzialności; duży deficyt sprawności zarządzania)

Różnica z modelem USA:

- w USA 2 kategorii osób: zasłogujących na pomóc i nie.

- „państwo oparte na pracy” w ciągu 2 miesięcy proponują pracę, jeżeli odmawiasz to kasują tobie zasiłki.

- rola państwa jako podmiota od rozwiązywania problemów.

- rynek pracy: elastyczny, z niewielkimi prawami pracowników.

- w Europie jest mniejsze rozwarstwienie społeczne( mniej biednych i bogatych)

- UE mocno regulowana prawem pracy ( „umowa o pracę”)

Kwestie socjalne w prawie UE ( prawa socjalne)

Traktat Rzymski z 1957r(Najważniejszymi zadaniami EWG jest: stopniowe urzeczywistnianie swobody migracji siłyroboczej, łącznie z zapewnieniem świadczeń socjalnych migrującym pracownikom,zagwarantowanie równego wynagrodzenia za taką samą prac e dla mężczyzn i kobiet, popieranieścisłej współpracy między krajami członkowskimi, zmierzającej do harmonizacji poszczególnychpolityk krajów w sferach: zatrudnienia, prawa d pracy, warunków pracy, zabezpieczeniaspołecznego, kształcenia zawodowego. Ochrony zdrowia, etc.)

Karta socjalna EWG z 1989 r.

Minimalne standardy socjalne obejmujące 12 grup praw socjalnych

- swobodny przepByw siBy roboczej w Obszarze EWG

- swobodnego wyboru i wykonywania zawodu

- poprawy warunków |ycia i pracy

- ochrony socjalnej

- wolno[ci zreszania si pracobiorców i pracodawców

- równego traktowanie kobiet i m |czyzn

- informacji, konsultacji i wspóBudziaBu pracobiorców w zarz dzaniu przedsi biorstwami, w

tym zwłaszcza o charakterze wielonarodowym

- ochrony zdrowia i bezpieczeDstwa pracy

- ochrony dzieci i mBodzie|y

- odpowiedniego standardu |ycia oraz pomocy socjalnej i medycznej dla emerytów

- zapewnienia niepeBnosprawnym [rodków uBatwiaj cych im integracj spoBeczn i zawodow

Europejska Karta Społeczna Rady Europy (Podstawowy dokument Rady Europy, dotyczący praw społeczno-ekonomicznych obywateli otwarty do podpisu 18 października 1961 r. w Turynie. Obowiązuje od 1965r. Zapewnia prawa oraz wolności obywatelskie i polityczne bez dyskryminacji ze względu na rasę, kolor i płeć, religię, poglądy polityczne, pochodzenie narodowe lub społeczne. Karta gwarantuje szereg praw i wolności dotyczących sfery społecznej. Polska ratyfikowała kartę 10 czerwca 1997 r.)

Traktat Amsterdamski( standarty społeczne) ( umowa międzynarodowa parafowana 17 czerwca 1997 r., podpisana 2 października 1997 r. w Amsterdamie. TA wszedł w życie 1 HYPERLINK "http://pl.wikipedia.org/wiki/1_maja"maja 1999 roku.)

Polityka rynku pracy w UE

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

Aktywni ( uczestniczą w rynku pracy) i bierni ( nie uczestniczą) zawodowo. Aktywni: pracujące i bezrobotni (szukają pracy, jest zarejestrowane w Urzędzie Pracy.

Techniki wyliczania bezrobotnych: Powiatowy Urząd Pracy i Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności ( kto pracy nie ma, ale ją szuka)

Rodzaje bezrobocia:

- bezrobocie frykcyjne (naturalne) z wyboru - na wolnym rynku, ktoś zawsze szuka pracy.są bezrobotni i są miejsca pracy. jest efektem naturalnego ruchu na rynku osób zatrudnionych; dotyczy osób pozostających bez pracy przez krótki okres z powodu zmiany miejsca pracy, zmiany zawodu, wchodzenia absolwentów na rynek, powrotu do pracy po przerwie (np. z powodu urlopu macierzyńskiego) itp.; przyjmuje się, że jest oznaką "zdrowej" gospodarki;

-bezrobocie strukturalne – zmiana w strukturach, niedopasowania struktury do potrzeb bezrobotnich. to takie bezrobocie, które powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę. W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z restrukturyzacją podstawowych branż przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów.

- bezrobocie sezonowe - dotyczy działalności/branż cechujących się sezonowością popytu bądź podaży (np. rolnictwo, turystyka), wahania te są uzależnione od pór roku lub warunków pogodowych.

Biorąc pod uwagę okres pozostawania bez pracy rozróżniamy:

1. bezrobocie krótkookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy przez okres nie przekraczający 3 miesięcy;

2. bezrobocie średniookresowe - dotyczy sytuacji braku zatrudnienia przez okres od 3 do 6 miesięcy;

3. bezrobocie długookresowe - występuje w sytuacji, kiedy brak pracy trwa od 6 do 12 miesięcy;

4. bezrobocie długotrwałe (zwane chronicznym) - dotyczy osób nie mogących znaleźć pracy przez ponad 12 miesięcy; uznaje się je za najbardziej niekorzystne i niebezpieczne dla gospodarki, ponieważ wywołuje negatywne skutki w niemal wszystkich sferach życia.

Ze względu na fakt rejestracji bezrobotnego wyróżnia się:

1. bezrobocie rejestrowane - dotyczy osób pozostających bez pracy zarejestrowanych w urzędach pracy oraz posiadających cechy określone ustawowo;

2. bezrobocie ukryte - dotyczy osób, które nie chcą lub nie mogą się zarejestrować w urzędach pracy, ponieważ nie spełniają wszystkich kryteriów określonych w ustawie; pojawia się w sytuacji nadzatrudnienia (tzn. wykonywana praca wydaje się być zbędna, a zmniejszenie zatrudnienia nie wpływa na wielkość produkcji); najczęściej dotyczy rolnictwa.

Stopa bezrobocia ( jest stosunkiem liczby nie zatrudnionych pracowników do wielkości zasobu pracy. . Do pomiaru poziomu aktywności zawodowej służy współczynnik, wyrażający udział osób aktywnych zawodowo w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej. Bezrobocie w Polsce w/g danych GUS z października 2006 wyniosło 14,9%.

Współczynnik aktywności zawodowej( думаю что это stopa aktywności zawodowej) informuje o stosunku osób w aktywności zawodowej (tzn. pracujących i bezrobotnych) w danym wieku (najczęściej jest to 15-64, lub 15+) do ogółu ludności w tym wieku. W Polsce (rok 2008) szacuje się ten współczynnik na 54,2 %^[1] (liczba osób w wieku 15+ do ogółu ludności w tym wieku). – PL poniżej średniej.

Dokumenty, które wyznaczją co będziemy robić na rynku pracy:

Europejska Strategia Zatrudnienia (to zbiór naczelnych zasad i priorytetów ukierunkowujących działania Unii Europejskiej na określone cele w zakresie polityki zatrudnienia. ESZ ma swój początek w Traktacie Amsterdamskim podpisanym przez przywódców krajów ówczesnej piętnastki podczas Szczytu Luksemburskiego w dniach 20-21 listopada 1997. Została oparta na czterech filarach: Zatrudnialność - w ramach tego filaru wprowadzono doradztwo zawodowe, ustawiczne kształcenie bezrobotnych, organizowanie kursów podnoszących lub zmieniających ich kwalifikacje tak, aby mieli oni szansę powrotu na rynek pracy; Przedsiębiorczość- zainicjowano zmiany w zasadach zakładania działalności gospodarczej, aby dać obywatelom UE swobodę działania i zwiększyć szansę na powstawanie nowych miejsc pracy; Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców - filar ten ma na celu propagowanie elastycznych form zatrudnienia, nowoczesnych form zarządzania organizacją, przeprowadzanie szkoleń pracowników w celu podniesienia ich zdolności adaptacyjnych do zmieniającej sie sytuacji rynkowej; Równość szans - dążenie do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz zrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W obrębie tego filaru postulowano również konieczność przeprowadzania prób pogodzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym.)

Dyrektywy, Rozporządzenia (n Prawo Pracy, BHP, zakaz dyskryminacji)