Канстытуцыя Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі 1937 г. Асноўныя палажэнні, змены ў сістэме органаў улады і кіравання

У ліст.1936 12 Надзвыч.усебел.з’езд Саветаў БССР абмярк.праект Канстыт.СССР і стварыў камісію па падрыхт.праекта. Саюзныя законы пашыраліся на тэр-ю рэсп-кі, кожны грам-н – грам-н СССР. Склад.: 11 раздзелаў.1)грам.лад, 2)дзярж.лад, 3)выш.органы дзярж.улады ў БССР, 4) органы дзярж.кірав.БССР 5)мясц.органы дз.улады 6)бюджэт БССР 7)суд і пракур-ра 8) асн.правы і абав-кі грам-на 9)выбарч.сістэма 10) герб, сцяг, сталіца. 11)парадак змянення канст. Тут была зроблена спроба пераходу да падзелу ўлады на закан.,выкан і суд. Выш.орган - ВС. Выбарч.права – прамое, тайнае, усеаг,роўнае. Новая клас.стр-ра грам-ва і кіруюч.волю рабкласа ў жыцці сав.народа.Рэсп-ка – сацыяліст.дзярж.рабочых і сялян. Гасп.жыццё – народнагасп.план.Сац.уласнасць у форме кааперат.-калгаснай.Праца – абавязак і справа гонару.Многія палажэнні насілі чыста дэкларатыўры жарактар, не адпавядаючы рэчаіснасці таталітарнага рэжыму.Была зменена выбарчая сістэма-выбары:усеагульныя, роўныя, прамыя. Пры тайным галасаванні.Класавая структура грамадства і панавання сацыалістычнай сістэмы гаспадаркі з’яўляецца асноўным пакажчыкам таго, што рэпубліка стала сац.дяржавай рабочых сялян.Спыняна сістэма з’ездаў саветаў, заканадаўчая ўлада стала належаць Вярх.савету БССР. Зроблена размежаванне паміж органамі дзярж.улады і цэнтральнымі органамі дзярж.кіравання. Мясцовыя Саветы працоўных дэпутатаўз’яўляюцца органамі дзярж.улады.

Асн. рысы и тэндэнцыи разв-я права ВКЛ у складе РП.

Основным источником права в Беларуси и в целом в составе Речи Посполитой являлся нормативный акт, носивший различное название: «Статут», «постановление», «грамота» и др; Главным нормативным актом, регулировавшим большинство общественных отношений, продолжал оставаться Статут 1588 г. Хотя много раз делались попытки внести в него поправки и изменения, однако они отклонялись. Требовали внесения поправок в Статут представители Польши. Так, они считали, что статьи, которые запрещали им занимать должности и покупать земли в Великом княжестве Литовском, противоречат акту Люблинской унии. Вопреки их требованиям Статут оставался без коренных изменений. Вместе с тем, принимались новые законы, которые частично дополняли Статут, даже вносили в него небольшие изменения. В 1668 г. был издан закон, по которому за отход от католической веры виновники наказывались конфискацией имущества и изгнанием из государства. В 1689 г. обвиненный в атеизме Казимир Лыщинский был по приговору соймового суда казнен. По Уложению 1733 г. православные и протестанты были лишены прав быть депутатами вального сойма и судьями Главного трибунала. Присоединение восточных районов Беларуси к России в 1772 г. вызвало необходимость внести изменения в порядок рассмотре-ния дел в Главном суде (Трибунале). По соймовому постановле-нию 1775 г. Главный суд должен был проводить свои сессии вместо Вильни, Менска и Новогрудка только в Вильно и Гродно. Важнейшим источником права в XVIII в. стал сборник законов, сеймовых постановлений и других правовых актов под названием «Книга законов». Первые 6 томов были изданы в Варшаве в 1732—1739 гг. В них собрано все законодательство Речи Посполитой. Определенное значение имели акты, помещенные как дополнение к Статуту 1588 г., которые издавались на польском языке в 1648, 1693, 1744 и 1786 гг. В новом издании Статута 1786 г. содержались закон об образовании Главного три-бунала, алфавитно-предметный указатель (реестр) и некоторые соймовые постановления XVIII в Наиболее значительные изменения в праве произошли во вто-рой половине XVIII в. В этом плане большую роль сыграл четы-рехлетний сойм Речи Посполитой, который утвердил Конститу-цию 3 мая 1791 г. В ней были отражены многие буржуазные принципы организации и деятельности государственного аппарата, прогрессивные положения, касающиеся основных отраслей права. Источники права: Статут ВКЛ 1588 г. Конституция Речи Посполитой 3 мая 1791 г.////постановления вального сейма Речи Посполитой 1655, 1658,1661, 1667, 1669, 1775 гг. и др. постановления конфедераций 1768 г. грамоты короля Речи Посполитой 1662, 1683, 1720 и др. другие нормативные акты

Адмiнiстрацыйна-тэрытарыяльны падзел тэрыторый Беларусi і Літвы, інкарпараваных у склад Расійскай імперыі. Органы улады і кіравання на тэрыторыi Заходніх губерняў. (канец XVIII першая палова XIX стст.).

У склад Рас. Пасля 3 падзелу РП(1793) увайшла цэнтр. частка Белар.,з яе была утворана Менская губерня(1795-6г асобнае насельн.),у якую уваходзила 13 паветау:Бабруйск,Барысау,Вилейск. и инш. Паудн. Частка былога Полацк. ваяводств.-да Польск. губерн. Лепельск. павета.На тэрыт.-и ВКЛ-Гродзенски павет пераутварау у Гродз. ваяводства. Уся тэр.Белар.дзялилася на уезды(паветы),а яны на станы. Некальки губерняу складали генерал-губернатарства,яго узначальвау генерал-губернатар.Яго кампетэнцыя:гаспадарчыя пытанни,нагляд за палицыяй,нагляд за дзейнасцю мясц. устаноу,укамплектаванне органау киравання.Кираванне кожнай губерняй-губернатар.У яго руках администр.,суд.,палиц,гаспадарч. ф-и.Пры губернатары засноувалася губернскае упрауленне,а пры им дзейничала губерн.канцылярыя.Мэтай ажыцяулення кирауничых ф-й были створаны розн.органау:1)казёная палата-фин. и гаспад. ф-и 2)”Приказ общего рпизрения”-ахова.иснавали служ.асобы:губ.доктар,каморник,пракурор. У паветах не иснавали агульных органау киравання, а быу заснаваны нижни земски суд на чале з земским капитанам испрауникам.(суд.,палиц.,админ. справы)+ служб асобы:1)павятовы скарбник 2)павятовы странча(наглядау за дзейн. усих служб. асоб) 3)пав. каморник 4)пав. лекар 5)пав. прадвадзицель дваранства.Увогуле усе органы абапиралися и ажыццяуляли ва узаемадзеянни з дваранским м сасл. установами-дваранскими сходами,их старшынами и пав. прадвадзицелями.У стане-станавы прыстау.У 1837-38г. у паветах ствар.акруги:валасны стараста,2 засядацеля и валасны писар.Органы киравання у гарадах:гарадничы,прыстау крым. и цывил.спрау,лоуники.Органы самакиравання:гарадски выбарчы сход,гарадская дума-распарадчы орган,гарадская управа-выканаучы.Иерархия пасад:1)генерал-губернатар 2)земски капитан-испрауник 3)станавы прыстау 4)валасны стараста.

55. Фарміраванне і развіццё крым права БССР(1919-1928гг.)

На тэрыт БССР прымян розн заканад акты РСФСР- “Руководящие начала по УП РСФСР 1919”, дэкрэт СНК РСФСР “Об борьбе с дізертірством 1921”… 24 мая 1922г прыняты крым кодэкс (КК) РСФСР, які без афіцыйных указанняў дзейнічаў на тэрыт усёй СССР. З 1924г гэты кодэкс стаў афіц называцца КК БССР і дзеянне яго было пашырана на ўсе злачынствы, якія не былі разгледжаны да гэтага часу у судовым парадку, т.е. ён меў зваротную сілу. Склад: Агульная і Асабістая частка, 227 артыкулаў. Склад асаблівай часткі 8 глаў: Дзярж злачынствы, Службовыя злачынствы, парушэнне правіл аддзялення царквы ад дзяржавы, Гаспадарчыя, Маёмасныя, Воінскія; Супраць жыцця, здароўя, свабоды і гонару асобы; Парушэнне правілаў, якія ахоўвалі народнае здароўе, грамадскую бяспеку і публічны парадак. Узрост крым адказнасці з 14 гадоў. Не прымянялася смяротная кара ва ўзросце да 18 гадоў, цяжарных жанчын; напалову зніж пакаранне ва ўзросце 14-16 гадоў, на 1/3 – ад 16 да 18 г. Крыніцы крымінальнага права: заканадаўчыя акты РСФСР, БССР, рэвалюцыйныя правасвядомсці. 31 кастрычніка 1924г. агульнасаюзнае “Асновные начала уголовного зак-ва СССР і союзных республік”, 15 лістапада 1928г. новы КК БССР, асн задача абарона дзяржавы ад небяспечных учынкаў шляхам мер сацыяльнага уздзеяння. Злачынствы падзялялися: 1 супраць савецкай ладу, 2усе астатнія