АСАБЛ. СКАСАВАННЯ ПРЫГОН.ЛАДУ НА БЕЛ. РЭФОРМА 1861 г

1858—1860 гг. на Беларусі больш за 40 сялянскіх выступленняў. Урад Аляксандра II, разумеючы, што ў грамадстве склалася выбуховая сітуацыя і прадухіліць яе можна толькі скасаваннем прыгоннага права, пачаў падрыхтоўку сялянскай рэформы ў заходніх губернях. 19 лютага 1861 г. Аляксандр II падпісаў адобраныя Дзяржаўным саветам заканадаўчыя акты - Палажэнне аб сялянах, якія выйшлі з прыгоннай залежнасці, і Маніфест аб адмене прыгоннага права. У адпаведнасці з законам памешчыкі пазбаўляліся права распараджацца селянінам, які атрымліваў асабістую волю і ўсе правы. У прыватнасці, ён мог сам звяртацца ў дзяржаўныя ўстановы, заключаць гандлёвыя і іншыя здзелкі, пераязджаць у горад, запісвацца саслоўі мяшчан і купцоў, паступаць на службу ці ў навучальную ўстанову. Паводле актаў ад 19 лютага ўся зямля маёнткаў абвяшчалася ўласнасцю памешчыкаў. Селяніну давалася ў карыстанне пэўная колькасць ворнай зямлі, аднак ён не з'яўляўся яе ўласнікам, а да заключэння выкупной здзелкі знаходзіўся ў стане часоваабавязанага і выконваў на карысць памешчыка вызначаныя павіннасці ў выглядзе паншчыны або аброку. Пазямельныя адносіны паміж памешчыкамі і часоваабавязанымі сялянамі рэгуляваліся ўстаўнымі граматамі, у якіх указваліся памеры зямельнага надзела і павіннасці за яго. Набыццё сялянамі зямель ва ўласнасць ажыццяўлялаей праз выкуп. На Беларусі яна былиў 3—4 разы большай, чым сярэдняя рыначная. Неабх. для выкупу грошаў у сялян не было, Пры выкупе сяляне плацілі 20 % адпаведнай сумы, а астатнія 80 % памешчыкам давала дзяржава. Сяляне, рабіліся яе даўжнікамі на 49 гадоў і павінны выплачваць так званыя выкупныя плацяжы. Умовы адмены прыгоннага права не былі прыняты беларускім сялянствам і паслужылі штуршком да развіцця шырокага сялянскага руху, кульмінацыяй якога К. Каліноўскага. Такім чынам, у 1863 г. феадальныя адносіны ў Беларуси былі ліквідаваны шляхам спынення часоваабавязанага стану. Пасля рэформы 1861 г. адбыліся значныя змены ў мяс-цовых органах дзяржаўнага кіравання і самакіравання. У дапаўненне да старога дзяржаўнага паліцэйскага апарату ствараліся новыя органы ўлады і пасады: у губернях — гу-бернскія па сялянскіх справах установы («прйсутствйя»); у паветах— міравыя пасрэднікі і павятовыя міравыя з'езды, з 1874 г. — павятовыя па сялянскіх справах установы і з 1889 г. — земскія ўчастковыя начальнікі і іх павятовыя з'ез-ды; у валасцях — валасныя сходы, валасны старшыня, ва-ласное праўленне, валасны сялянскі суд; у вёсках — сельс-кі сход, сельскі старастат. 45.Адметнасцi правядзення судовай і земскай буржуазных рэформ на тэрыторыi Беларусi. Заканадаўчая аснова.

СР: на тэрыторыі Беларусі была праведзена ў перыяд з 1872- 1882гг. Прычыны: развіццё капіталіст.адносін, адмена прыгоннага права. СР рыхтавалася больш за 5 гадоў, піачала праводзіцца ў жыццё ў 1864г. Прымаліся закан. Акты: учрежление суд. постановлений, устав угол. судопроизводства, устав гражд.суд-ва, о наказания налагаемых мир.судьями. Сутнасць рэформы: аддзяленне суда ад адміністрацыі, увядзенне агульнага ўсесаслоўнага суда, роўнасць усіх перад судом, галоснасць, праваабвінавачанага на абарону, заснаванне адвакатуры,для абароны па крым.праву і прадст.інтарэсаў па цывільн.праву. Стварэнне 2 суд.сістэм: мясцовыя (міравыя) – разглядалі справы па цане іска да 500 руб. і крым. з арыштам да 3 мес. і агульныя (каральныя) – крым.справы разгляд. з удзелам прысяжн. засядацелеў. Выш.органа. касац.ураду суд.нагляду, касац. і вярх.суд у Расіі – правячы Сенат, уключаў 2 дэпартаментым – цывільны і крымінальны. Асаблівасці на Беларусі: увядзенне суд.статутаў па частках, адкрыццё мясц. і агульных судоў у розны час, суд рэформа пачалася толькі ў 1872г. (па паліт прычынах), мір.суддзя выбіраўся на павятовым земскім сходзе са спіску кандыдатаў, якія зацвярджаў губернатар; прызнач.ганаровыя суддзі, уразаліся правы асоб іудзейскага веравызнання пры фармір.прысяжн.засядацелеў. ЗР: на тэрыторыі Беларусі была праведзена з 1911гг(указ 14 сакавіка 1911г. “Аб ажыцяуленні ў Беларускіх губернях палажэння аб земствах з некаторымі папраўкамі і змяненнямі”, толькі ва Ўсходніх губернях Беларусі. Прычына: недавер царскага ураду мясцовым памешчыкам з-за частых паўстанняў на тэрыторыі Беларусі. Сутнасць: утвараліся губернскія і павятовыя земскія сходы- як распарадчыя ўстановы і губернскія і павятовыя управы- як выканаўчыя. Ажыцяўлялі кіраўніцтва гаспадаркай, народнай асветай, мед абслугамі нас-ва…

Устанаўленне ў Беларусі савецкай улады ў 1917 г. Асноўныя рысы савецкай дзяржаўнай сістэмы. Утварэнне, склад і кампетэнцыя Абласнога выканаўчага камiтэту Заходняй вобласці і Заходняга фронта.

У ноч з 3 на 4 сакавіка 1917 г. у Мінску адбылася сустрэча разлічных прадстаунікоў улады, мэтай якой было стварэнне новага органа ўлады. Быў створаны: - камітэт грамадскага парадку і бяспекі (мясцовая улада, якая падпарадкоўваўся Часоваму ўраду ў Петраградзе); у Мінску быў створаны Савет рабочых дэпутатаў і выбраны яго выканаўчы камітэт. Разам з тым уладныя функцыі на Беларусі ў значнай ступені захоўваліся ў руках ваеннага камандавання, таму што ў Мінску знаходзіўся штаб Заходняга фронту, а ў Магілёве — Стаўка Вярхоўнага камандавання. Тэрыторыя Беларусі была аб'яўлена на ваенным становішчы.Такім чынам у Беларусі усталявалася троеўладдзе: Часовы ўрад, Саветы і ваенае камандавання.Яны былі за нацыянальна-вызваленчага руху і нацыянальна-дзяржаўнага самавызначэння. 25 - 27 сак 1917 г. у Мінску адбыўся першы з'езд, на якім быў выбраны выканаўчы орган - Беларускі нацыянальны камітэт (БНК) у складзе 18 чалавек. З'езд даручыў Камітэту пачаць распрацоўку канстытуцыі. Адразу пасля кастрычніцкіх падзей у Петраградзе бальшавікі Заходняга фронту ўзялі ў свае рукі ўладу ў Мінску і стварылі свой Выканаўчы камітэт Заходняй во-бласці і Заходняга фронту (Аблвыканкамзах). Ідэя стварэння ўнітарнай савецкай дзяржавы. -> Вялікая беларуская рада не прызнавала ўладу Аблвыканкамзаха на Беларусі.30 ліст 1917 г. прадстаўнікі розных партый і рухаў выступілі з адозвай «Да ўсяго беларускага народа», у якой аб'явілі сваю палітычную праграму. У ёй прадугледжвалася абвяшчэнне Беларусі дэмакратычнай рэспублікай; федэрацыі Беларусі з Расіяй і іншымі суседнімі рэспублікамі з адпаведным размежаваннем правоў «краёвых і федэральных улад»; гаварылася пра неадкладнае надзялянне сялян зямлёй. 5 снежня 1917г. у Мінску з'езд прадстаўнікоў усяго беларускага народа. Ідэю Усебеларускага з'езда падтрымаў Беларускі абласны камітэт (БАК) пры Усерасійскім Савеце сялянскіх дэпутатаў у Петраградзе. Дазвол на правядзенне з'езда даў і ўрад У.І. Леніна, а наркам па нацыянальных справах І.В. Сталін выдзеліў на яго правядзенне 50 тыс. рублёў і паабяцаў, што рашэнні форуму будуць прызнаны савецкай уладай.Па ініцыятыве 2-га з'езду Саветаў армій зах.фронту 26 лістапада адбылося аб'яднанне выканых каімтэтаў у адзіны вык-чы камітэт-Абл.вык-чы кам-т Зах вобл.і фронту (Аблвыкамзах) (187членаў).Быў утвораны Прэзідыўм Аблвыкамзаха-страшыня Мяснікоў. І Савет нар-ых камісараў(СНК) Аблвыкамзаха.Дэкрэтамі 3-га Усерасійскага з'езду саветаў раб-х і салд-іх дэп-аў, абвясціўшы усталяванне Саветскай улады на тэр-іі былой Рас.імп-іі.Былі азначаны асн.пр-пы нац.пал-кі дзяр-вы дык-ры пралетар-ту:роўнасць,сувер-ць і брат-ва народаў,пралетарскі інтернацыяналізм.