Развіцце беларускага друку напярэдадні Вав (1940 – 1941 гг.)

тыпалогія пер выданняў, змест, асаб-ці дз-ці. У 1938 (па 1942) пачалася трэцяя пяцігодка. Бел.друк гэтай пары працаваў стабільна, пашыралася жанравая палітра, стаў прывабным знешні выгляд перыёдыкі, адбывалася дальнейшае складванне тыпалогіі газет і часопісаў. У 1937 2 кастрычніка газета “Рабочий” атрымала назву “Советская Белоруссия” (пашырэнне задач). У 1938 10 красавіка выйшаў першы нумар “Сталинской молодежи” (з 1956 – Знамя юности) – орган ЦК ЛКСМБ. У друку вырашаліся 3 асн задачы: ідэалаг.забесп.сац буд0ва, маральна-паліт падрыхтоўкі да вайны і дасягнення бяскласавага грам-ва праз выкрыцце “ворагаў народа”. Канец 30-х – самы складаны, самы трагічны час сав гісторыі, пра што і сведчаць газеты. Рэпрэсіўная тэматыка пераважала. З выхадам “Сталинской молодежи” структурызацыя бел.друку у асн была закончана. У 1938 у рэсп выходзіла больш за 200 газет: 8 рэсп (асн: Звязда, Сов Бел, Чырв змена, Стал молод), 4 абласныя – Гомельская праўда (з 1938), Савецкае Палессе (з 1935) – Мазыр, Віцебскі рабочы і Камунар Магілеўшчыны. У дадатак да гэтага выдаваліся 22 раенныя, 90 фабрычна-заводскіх і каля 15 тыс насценных газет. 1 верасня 1939 нападзеннем Германіі на Польшчу была развязана 2 сусв вайна: 17 верасня ЧА пачала вызв Зах Бел. На далучаных тэр разгарнулася буд-ва, арг-ся органы пер друку. Там было створана 5 абласцей і 101 раен, дзе і ўзн газ і часоп. У Баранавічах выходзіла абласная газета “Чырвоная звязда”, у Беластоку – Свободный труд. У Беластоцкай вобл газеты друк-ся на польскай мове, у 1940 пачала вых газ “Штандар вольнасці” – орган ЦК КП(б)Б. Змест друку быў мэтанакіраваным: гаварылася аб гіст неабходнасці і справядлівасці аб’яднання белнарода, аб задачах сав улады, правядзенні мерапрыемстваў па нацыяналізацыі заводаў і фабрык, стварэнні калгасаў і інш. Такім чынам, з далучэннем да БССР яе зах часткі колькасць бел выданняў амаль падвоілася. У 1940 выходзіла 9 рэсп, 14 абласных, 119 раенных і 110 шматтыражных г. агульны тыраж = 1 млн 115 тыс экз. У кожным нумары асн газет прысутнічала рубрыка “ЧА”, у якой распрац-ся ваенная тэматыка.

29. Сатырычныя выданні ў гады Вав.На працягу ўсей вайны газеты-плакаты “Раздавім фашысцкую гадзіну” і “Партызанская дубінка” сродкамі сатыры выкрывалі звярынае аблічча гітлераўскіх заваеўнікаў, шаленыя планы нацыстаў. Чорная постаць фашысцкага бандыта з яго чалавеканенавісніцтвам і духоўнай спустошанасцю, цынізмам і нахабнасцю, прагнасцю да крыі і чужога дабра выразна выступае на старонках агітплакатаў у шматлікіх памфлетах, фельетонах, сатырычных замалеўках, мініяцюрах, вершах, частушках, байках, гумарэсках, прыгодніцкіх апавяданнях, анекдотах, жартах, падтэкстоўках пад карыкатурамі і іншых творах, у якіх фашысцкія вылюдкі імянуюцца суровымі словамі: людаеды, звяры, знішчальнікі. Едкая, гнеўная сатыра выкрыквала не толькі крывавы воблік фашызму, але і чалавеканенавісцнікія планы бліцкрыга, крывавы тэрор на часова зававаных савецкіх тэрыторыях і многія іншыя злачынвсты нацыстаў. Пярод партызан і насельніцтва акупіраванай тэрыторыі вялікай папулярнасцю карысталася “Малая партызанская энцыклапедыя”. Аўтарамі яе былі пісьменнікі, журналісты. Яны выкарыстоўвалі канкрэтныя факты, народны гумар, простанародную мову з яе ярка выражаный эмацыянальнай экспрэсія. Работнікі друку паказвалі подлы чалавеканенавісніцкі воблік лютых забойцаў. Цікава сказаць, што многія падпольный і партызанскія выданні перадрукоўвалі “Малую партызанскую энцыклапедыю”, выкарыстоўвалі яе асобныя матэрыялы і факты ў лістоўках і адозвах да народа.

Падпольны і партызанскі друк у гады Вав.Вясной 1942 г. партызаныскі рух на тэрыторыі РБ набыў небывалыя памеры. Партыйныя падпольныя арганізацыі ставаралі новыя і новыя партызанскія атрады, буйныя брыгады і злучэнні народных мсціўцаў.

У маі 1942 г. для аператыўнага кіравання партызанскім рухам быў створаны ЦШПР – Цэнтральны штаб партызанскага руху, пад кіраўніцтвам якога знаходзілаіся рэспубліканскія і абласныя штабы, у тым ліку і БШПР – Беларускі штаб партызанскага руху.

Перад друкам рэспблікі паўсталі новыя адказныя задачы: сістэматычна інфармаваць насельніцтва аб геарічнай барацьбе ў тыле варожых войск, расказваць пра гераімз асобных партызан, камандзіраў, баявыя справы атрадаў, брыгад, злучэнняў, народных мсціўцаў. Галоўнай задачай ваенных карэспандэнтаў, адзначалася ў Палажэнн, з’яўляецца паказ людзепй, якія добра валодюць ваеннай тэхнікай і тактыкай вядзення бою, іх ініцыятывы, ваеннай выхаодлівасці і хітрасці ў барацьбе з ворагам, іх нянавісці да фашысцкіх захопнікаў, стойкасці і дысцпліны ў выкананні згадаў камандавання.