Динамикалық бағыттауыш

Күрделі архитектуралы үлкен желілерде динамикалық бағыттауыштың статикалыққа қарағанда артықшылығы көрінеді, себебі саны көп бағыттауыш кестелерін қолдан қолдау сияқты жалықтыратын жұмыстан құтылуға мүмкіндік береді. Динамикалық бағыттауыш жағдайында желі администраторына түсетін ауыртпашылық минималды және көбінесе әрбір бағыттауыш үшін үндемей тағайындалатын көмейді көрсетумен шектеледі. Барлық басқа икемдеулер және бағыттауыш кестелерін құру бағыттауыш хаттамаларының көмегімен автоматты түрде жасалады.

ТСР/IP бағыттауышы үшін жиі қолданылатын екі хаттамалар – RIP (Routing Information Protocol, бағыттауышты басқару хаттамасы) және OSPF (Open Shortest Path First, ең қысқа жолды бірінші болып аш). Бұл екі хаттама да бағыттауыш кестелерін жаңарту кезінде желілік трафикті құрады, бірақ RIP OSPF хаттамасына қарағанда тым «сөзшең» (ол желі арқылы жүйелі уақыт аралығында барлық бағыттауыш кестелерін ұдайы жіберіп отырады, ал OSPF тек бағыттауыш кестелеріндегі өзгерістерді ғана жібереді).

RIP – орындалуы қарапайым болғандықтан, қазіргі кезге дейін кең тараған алғашқы хаттама. RIP қолдайтын бағыттауыш кестелерінде келесі ақпарат сақталады:

-IP –қабылдаушы түйін адресі;

-қайталап орындалатын трансляциялар саны (хоптар), 1-ден 15-ке дейін;

-жолдағы келесі бағыттауыштың IP-адресі;

-әрбір жол үшін жеткізу уақыты;

-бағыттауыштағы ақпараттың өзгеру уақыты (өмір сүру уақыты).

RIP хаттамасы ішкі бағыттауыштың қашықтық-векторлық хаттама болып табылады. RIP анықталған жолдардың әрқайсысы үшін ретрансляциялар санын тауып, ол ақпаратты ең тиімді жолды таңдау үшін қолданады. Егер RIP ретрансляциялар санын қадағаламаған болса, шексіздікті есептеу проблемасы туар еді. Кейбір желілерде арнаға ену мүмкіндігі болмаған жағдайда, RIP логикалық циклге әкелетін басқа жақсы жолды тізбектей іздеуді бастайды. Мұндай цикл шексіз қайталана беруі мүмкін. Ұқсас жағдайларды болдырмау үшін, RIP 1-ден15-ке дейінгі мәндерді қабылдайтын ретрансляциялар санағышын пайдаланады.

RIPv2 хаттамасы. RIPv1 жәнеRIPv2 хаттамалары айырмашылықтары: пакет форматындаға айырмашылықтар, қашықтық векторындағы желі маскасын жіберу. Бұл екі хаттама да 120 административті қашықтыққа ие;әрбір 30секунд сайын олар жаңартулар жібереді (RIPv1 бродкаст бойынша, RIPv2 мультикаст бойынша). RIPv2 classless хаттама ал RIPv1 classfull хаттама. екі хаттама да тұзақ пайда болуға ұшырағыш, оның алдын алу үшін мына технологиялар пайдаланылуы мүмкін:
-Count to infinity
-Holddown Timer
-Split Horizon
-Route Poisoning
-Split Horizon with Poison Reverse
маршрутизация кестесімен дұрыс жұмыс үшін 3 таймен қарастырылған:
-Invalid Timer
-Flush Timer
-Holddown Timer

Құру: R1(config)#router rip

R1(config-router)#version 2

R1(config-router)#network 172.16.0.0

R1(config-router)#network 172.17.0.0

R1(config-router)#exit

27.Жеке аймақтар үшін OSPF хаттамасы. OSPF хаттамасымен байланысты негізгі терминдерге тоқталыңыз. Қолдану мысалы.

RIP салыстырғанда OSPF «екінші буынның хаттама» болып табылады және көптеген артықшылықтары бар: OSPF желіге ауырлық тудырмайды, үлкен желілерді қолдайды, «сөзшең» емес және жіберуші түйін мен қабылдаушы түйін арасында көптеген жолдарды табады.

-Әрбір арнаға өз салмағы беріледі (ретрансляциялар саны);

-Ретрансляциялар санына шек қойылады (хоптар) – 65535;

-Әрбір түйіннің төбесінде берілген түйін орналасқан, желілік жолдарының бұтақ тәріздес қоры бар;

-Егер бірдей салмақты жолдар кездессе, жүк олардың арасында бөлінеді;

-Бағыттауыш кестелерін кең тарату оларда өзгеріс пайда болғанда ғана орындалады;

-Бағыттауыш кестелеріндегі өзгерістер туралы хабарлама олармен байланысты бағыттауыштарға ғана жіберіледі, «өзің оқы да ары қарай жібер» әдісі, ол желіге түсетін жүкті азайтады.

OSPF Link-state хаттамалары маршрутизация кестелерін арнайы мәліметтер қорында(link-state database) және де көршілес құралдары мәліметтері(neighbor table) кестесінде сақталатын ақпарат негізінде құрады. Осында Дейкстра (Dijkstra) алгоритмі жеткізу адресатына ең қысқа жолды таңдайды. OSPF хаттамасы маршруттық ақпаратпен құрылғылар арасында алмасу үшін пакеттердің 5 түрін пайдаланады:

Hello пакет; DataBase Description – DBD мәліметтер базасын сипаттау пакеті; Link-State Request – LSR сұраныс пакеті; Link-State Update – LSU жаңартулар пакеті; Link-State Acknowledgment – LSAck растау пакеті.

Желілердің үш түрін ажыратамыз: 1.кең таратылған көптік қол жеткізумен(Broadcast multiaccess), м: Ethernet. 2. Нүкте-нүкте типіндегі желі (Point-to-point). 3. кең таратылмаған көптік қол жеткізумен (NonBroadcast Multi-Access – NBMA), М: Frame Relay, ATM желілері.

loopback интерфейсін құру interface loopback командасымен жасалады, М:

Loopbackнтерфейсі 32 бит желі маскасымен құрылуы тиіс – 255.255.255.255.

OSPF-приоритет өзгертілуі администратормен ip ospf priority командасымен конфигурациялау интерфейсі режимінде жасалады:

маршрутизатор идентификаторы администратормен командасымен берілуі мүмкін Router(config)#router ospf № процес

Өткізу жолағы мәні bandwidthкомандасымен беріледі, М:

OSPF пакет IP-пакет ішінде орналасады. OSPF пакеттің негізгі ақпараттары:

* пакет типі;

*маршрутизатор идентификаторы (Router ID);

*аймақ нөмірі (area 0);

*желі немесе ішкі желі маскасы немесе;

*уақыт интервалдары(Hello Interval, Dead Interval);

*басты анықтауышмаршрутизатор (Designated Router – DR ) және қосымша(Backup Designated Router – BDR) сол аймақты анықтауыш маршрутизатор идентификаторы;

*көршілес құрылғылардың тізімі.

28.Түйінаттарынанықтау.Адрестердіанықтауда ARP хаттамасын пайдаланумысалы. RFC құжаттары

IP адрестің тек TCP/IP хаттамалар стегінде ғана қандай да бір мәнге ие болатындығы проблема тудырады. Арналық деңгейлердің жеке өздерінің адрестеу үрдісі бар (негізінде 48-биттік адрестер); желілік деңгейлер өз кезегінде осы арналық деңгейлерді пайдаланады. Әртүрлі желілік хаттамаларды пайдаланатын компьютерлер бір физикалық кабельде орналасуы мүмкін. Желілік тақшаның драйвері IP дейтграммадағы қабылдаушының IP адресіне ешқашан қарамайды. Басқаша айтқанда, адрестердің әртүрлі формаларының 32-биттік IP адрестер мен арналық деңгейдің қандай да бір адрестер типтеріның арасында сәйкестік орнатудың қажеттілігі туады. Екі хаттаманы қарастырайық: адресті анықтау хаттамасы (ARP - address resolution protocol) және кері адресті анықтау хаттамасы (RARP - reverse address resolution protocol).

ARP IP адрестер мен сәйкес аппараттық адрестер арасында динамикалық салыстыруды көрсетеді. Динамикалық терминін пайдалану себебіміз, бұл салыстыру автоматты түрде, әдетте, қолданбалы программалар немесе жүйелік администратордан тәуелсіз жүретіндігінде.

RARP, көбінесе, қатты дискісіз жүйелерде қолданылады (қатты дискісіз жұмыс станцалары немесе X терминалдар), бірақ мұнда жүйелік администратордың көмегімен қолдан конфигурациялауға тура келеді.

ARP-нің негізіне қаланған іргелі концепцияның мәні желілік интерфейсте аппараттық деңгейде әсерлесуге қажетті Фреймнің аппараттық адресі барлығы және олардың интерфейске дәл адрестелінуі тиіс екендігі. Бірақ TCP/IP өзінің жеке адрестеу үрдісі 32-биттік IP адрестерді қолданады. Хостың IP адресін білу ядроға ол хостқа дейтграмманы жіберуге мүмкіндік бермейді. Деректерді жіберу үшін Ethernet драйверіне қабылдаушы жақтың аппараттық адресін білу қажет. ARP қызметі әртүрлі желілік технологиялар пайдаланатын аппараттық адрестер мен 32-биттік IP адрестер арасындағы динамикалық сәйкестікті қамтамасыз ету.

ARP жұмысының тиімділігі көбінесе әрбір хоста бар ARP кэшке тәуелді (ARP cache). Кэште Internet адрестер мен оларға сәйкес аппараттық адресатер орналасқан. Әрбір жазбаның кэштегі стандартты өмір сүру уақыты ол жазба құрылғаннан бастап 20 минутқа созылады. ARP хаттамасы TCP/IP –дің барлық орындалуларында қолданылатын негізгі хаттама болып саналады. Көбінесе оның қызметі қолданылған қосымшалар мен жүйелік администратордың қалауынан тәуелсіз. Біз arp бұйрығын кэшті көру үшін немесе модификациялау үшін қолдандық. Кэштегі әрбір жазба аяқталмаған немесе аяқталған жазбаларды жоятын таймерді қолданады. Arp бұйрығы ARP кэшіндегі модификацияланған жазбаларды көрсетеді.

Содержимое ARP кэша можно увидеть с использованием команды arp(8). Опция -a показывает все записи, содержащиеся в кэше:

bsdi % arp -a
sun (140.252.13.33) at 8:0:20:3:f6:42
svr4 (140.252.13.34) at 0:0:c0:c2:9b:26

Типичный пример

Чтобы посмотреть как функционирует ARP, мы запустим команду telnet, чтобы подсоединиться к discard (discard server - сервер, не предоставляющий пользователю никаких услуг) серверу.

bsdi% arp -a проверяем, что ARP кэш пуст
bsdi% telnet svr4 discard подсоединяемся к серверу
Trying 140.252.13.34 ...
Connected to svr4.
Escape character is '^]' .
^] нажимаем Control и правую квадратную скобку,
telnet> quit чтобы получить приглашение Telnet и закрыть сессию
Connection closed.

Если мы запустим tcpdump на хосте sun при загрузке хоста bsdi, то увидим пакет, показанный на рисунке 4.7.

1 0.0 0:0:c0:6f:2d:40 ff:ff:ff:ff:ff:ff arp 60:
arp who-has 140.252.13.35 tell 140.252.13.35

Рисунок 4.7 Пример "беспричинного" ARP.

вэтотраз telnet на IP адрес, аненаимяхоста (hostname)
bsdi % date ; telnet 140.252.13.36 ; date
Sat Jan 30 06:46:33 MST 1993
Trying 140.252.13.36 ...
telnet: Unable to connect to remote host : Connection timed out
Sat Jan 30 06:47:49 MST 1993 прошло 76 секунд

bsdi % arp -a проверяем ARP кэш
? (140.252.13.36) at (incomplete)

Нарисунке 4.5 мывидимвывод tcpdump.

1 0.0 arp who-has 140.252.13.36 tell bsdi
2 5.509069 ( 5.5091) arp who-has 140.252.13.36 tell bsdi
3 29.509745 (24.0007) arp who-has 140.252.13.36 tell bsdi

Рисунок 4.5 ARP запрос на несуществующий хост.

Табл.1. Пример ARP-таблицы

Пакет с ARP-ответом выглядит примерно так:

Табл.2. Пример ARP-запроса

Этот ответ получает машина, сделавшая ARP-запрос. Драйвер этой машины проверяет поле типа в Ethernet-кадре и передает ARP-пакет модулю ARP. Модуль ARP анализирует ARP-пакет и добавляет запись в свою ARP-таблицу.

Обновленная таблица выглядит следующим образом:

Табл.4. ARP-таблица после обработки ответа

ARP-таблицы строятся согласно документу RFC-1213 и для каждого IP-адреса содержит четыре кода:

DNS қызметі.Домендер аттарының жүйесі (DNS - Domain Name System) – TCP/IP-дің қосымшалары хостар аттары мен IP адрестері арасында қосылысты орнату үшін қолданатын таратылған деректер қоры. DNS электрондық поштада бағыттауыш ретінде қолданылады. Біз таратылған терминін қолданатын себебіміз, барлық қажетті ақпарат Internet-тің бір ғана түйінінде сақталмайды. Әрбір түйіннің (университет, университет қалашығы, компания немесе компанияның ішіндегі бөлім) жеке ақпараттық деректер қоры бар, ол басқа жүйелерге Internet арқылы сұраныс жіберуге мүмкіндігі бар сервер программасын іске қосады. DNS клиенттер мен серверлерге бір-бірімен қатынас жасауға мүмкіндік беретін хаттаманы ұсынады.

DNS кез-келген Internet-ке қосылған хостың маңызды бөлігі, бұл жүйе жеке біріккен желілерде де кең қолданылады. Ұйымдастырудың негізі – DNS аттарының кеңістігін құратын тармақталған ағаш. Барлық DNS сұраныстар мен жауаптардың форматтары бірдей. Бұл хабарламаларда сұрақтардың ресурстар жазбалары (RR), жауаптары және RR қосымша ақпараттар болуы мүмкін.

29. DNS қызметтері. ТСР хаттамасы және оның негізгі функциялары.

Домендер аттарының жүйесі (DNS - Domain Name System) – TCP/IP-дің қосымшалары хостар аттары мен IP адрестері арасында қосылысты орнату үшін қолданатын таратылған деректер қоры. DNS электрондық поштада бағыттауыш ретінде қолданылады. Біз таратылған терминін қолданатын себебіміз, барлық қажетті ақпарат Internet-тің бір ғана түйінінде сақталмайды. Әрбір түйіннің (университет, университет қалашығы, компания немесе компанияның ішіндегі бөлім) жеке ақпараттық деректер қоры бар, ол басқа жүйелерге Internet арқылы сұраныс жіберуге мүмкіндігі бар сервер программасын іске қосады. DNS клиенттер мен серверлерге бір-бірімен қатынас жасауға мүмкіндік беретін хаттаманы ұсынады.

Әрбір ұзындығы 63 символдан тұратын таңбасы бар. Ағаштың тамыры – таңбасы жоқ арнайы түйін. Таңбалар үлкен және кіші әріптерден тұруы мүмкін. Ағаштағы кез-келген түйін үшін домен аттары (domain name) дегеніміз – тамыр рөліндегі түйіннен басталатын таңбалар тізбегі, сонымен қатар таңбалар нүктелермен ажыратылады. Ағаштың әрбір түйінінің қайталанбайтын ерекше домендік аты болуы керек, бірақ бірдей таңбалар ағаштың әртүрлі нүктелерінде қолданылуы мүмкін. Доменнің нүктемен аяқталатын атын оның абсолюттік домендік аты (absolute domain name) немесе доменнің толық аты (FQDN - fully qualified domain name) деп атайды. Мысалы, sun.tuc.noao.edu. Егер домен аты нүктемен аяқталмаған болса, ол әлі аяқталуға тиіс дегенді білдіреді.

Аймақ (zone) – DNS ағашының жеке басқарылатын бөлігі. Мысалы, екінші деңгейдің домені noao.edu – бұл бөлек аймақ. Екінші деңгейдің көптеген домендері кішігірім аймақтарға бөлінген. Мысалы, университет өз аймағын факультеттер бойынша бағыныңқы аймақтарға, ал компания филиалдар немесе бөлімдерге бөлуі мүмкін.

Аймақты басқару жауапкершілігін өзіне алған ұйым таңдалған уақыттан бастап, ол ұйым осы аймақ үшін бірнеше DNS серверлерін (name servers) ұйымдастыруы керек. Аймақта жаңа жүйе пайда бола салып, бұл аймақтың администраторы жаңа хостың атын және IP адресін DNS серверінің деректер қорына енгізеді. Кішігірім университеттерде, мысалы, жаңа жүйе пайда болған кезде, мұны бір адам жасай алады, бірақ үлкен университеттерде жауапкершілік бөлініп берілуі керек (мысалы, департаменттер бойынша), себебі бұл жұмыс бір адамның қолынан келмейді.

TCP хаттамасы (Transmission Control Protocol) бір ортақ жүйеге біріктірілген әртүрлі компьютерлік коммуникациялық желілерге қосылған хост-компьютерлердегі процестер жұбының арасында сенімді тікелей қосылысты орнатуды қамтамасыз етеді. Ол транспорттық деңгейде IP хаттамасы мен өз қосымшасының арасында орналасқан.

1.Деректердің негізгі берілісі. ТСР модулі деректердің үздіксіз ағындарын екі бағытта да жіберуді орындайды. Бұл ағынды ТСР октеттер ағыны ретінде қарастырады. Ол бұл ағынды бөліктерге (дейтграммалар) бөледі, деректерді жіберу үшін ТСР IP модулін шақырады.

2.Деректердің дұрыстығын қамтамасыз ету. ТСР модулі деректерді бұзылудан, жоғалып кетуден, қайталанудан және деректердің кезегінің бұзылуынан қорғайды. Ол үшін барлық октеттер өсу ретімен нөмірленеді. Әрбір сегменттің тақырыбы ондағы октеттер санынан және бірінші октеттің реттік нөмірінен тұрады. Содан кейін әрбір сегментте бақылау қосындысының мәні бар, ол бойынша деректердің бұзылуы тексеріледі

3.Арналарды бөлу. ТСР хаттамасы бір уақыт мезетінде бірнеше қосылыстың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Сондықтан ТСР-сегменттің тақырыбында порт нөмірлері бар. Интернеттің кең тараған барлық қызметтерінің порттарының стандартты нөмірлері болады. Мысалы, электрондық поштаның портының нөмірі – 25, FTP – 21 және т.б. IP-адрес пен порт нөмірінің жиынтығын сокет деп атайды. Сокет Интернеттің қолданбалы процесін ерекше түрде идентификациялайды.

4.Қосылыстарды басқару. Қосылыс дегеніміз – деректер ағындарының жағдайы, оның ішінде, сокеттер, жіберілген және қабылданған октеттердің нөмірлері, терезелер өлшемдері туралы ақпараттар жиынтығы.

Мұндағы әрбір таңба сәйкес битке арналған орынды көрсетеді. Source Port (жіберуші порты) 16 бит – жіберуші портының нөмірі, Destination Port (қабылдаушы порты) 16 бит – қабылдаушы портының нөмірі, Sequence Number (кезек нөмірі) – 32 бит. Берілген сегменттегі деректердің бірінші октеті үшін кезектің нөмірі (SYN синхронизациялау жалаушасы болмаған жағдайда). Егер SYN жалаушасы бар болса, онда кезек нөмірі инициализацияланатын (ISN) болады, ал деректердің бірінші октетінің нөмірі ISN+1-ға тең.

Acknowledgment Number (растау нөмірі)– 32бит. Егер бақылау биті ACK орнатылған болса, онда бұл өрісте берілген дейтграмманың жіберушісі кері бағытта алғысы келетін кезектің келесі нөмірі орналасады. Қосылыс орнатыла салып, растау нөмірлері үнемі жіберіліп отырады.

Data Offset (деректердің жылжуы) – 4 бит, TCP тақырыптағы 32-биттік сөздер саны. Деректер өрісінің басына көрсетеді. TCP тақырып оның опциялары болса да, үнемі сөздің 32-биттік шекарасында аяқталады.

Reserved – 6 бит. Бұл кейінге сақталған өріс, нөлдермен толтырылуы тиіс.

Control Bits (бақылауыш биттер) – 6 бит.Бұл өрістің биттері солдан оңға қарай орналасады.

TCP хаттамасының көмегімен партнерлер арасындағы әрекеттесу үш кезеңнен тұрады:

*Логикалық қосылысты орнату;

*Деректермен алмасу;

*Қосылысты жабу.

TCPхаттамасы, бір жағынан, қолданушымен немесе қолданбалы программамен, екіншіден, Internet хаттамасысияқты неғұрлым төмен деңгейдің хаттамасымен әрекеттеседі.

Қолданбалы процесс пен TCP хаттамасы арасындағы интерфейсті тереңірек түсіндірейік. Бұл интерфейс қолданбалы процеске файлдарды басқару үшін берілетін операциялық жүйенің шақыруларына ұқсас. Мысалы, бұл жағдайда қосылыстарды ашу және жабу, орнатылған қосылыстарда деректерді жіберу және қабылдау үшін шақырулар орын алады. TCP хаттамасының қолданбалы программалармен асинхронды әрекеттесуі мүмкін екендігі де жорамалданады. TCP хаттамасын құрушылар нақты операциялық жүйенің қасиетіне сай интерфейстерді құруда біршама еркіндікке ие болғандарымен, кез-келген қолайлы орындалудан TCP хаттамасы мен қолданушы арасындағы интерфейстен кейбір міндетті минималды функциялардың орындалуын талап етеді.

30. Байланыс орнату процедурасы. UDP хаттамасының қолданылу ерекшеліктері.

UDP (User Datagram Protocol) хаттамасы TCP хаттамасына қарағанда өте

қарапайым транспорттық хаттама болып келеді.

Қолданушының дейтграммаларының хаттамасы UDP (User Datagram Protocol) транспорттық деңгейдің хаттамасы және желіаралық IP хаттамасының мүмкіндіктеріне негізделген. UDP-дің негізгі мақсаты –желідегі деректердің "жылдам" берілісін қамтамасыз ету.

Оның негізгі сипаттамалары төменде келтірілген:

*Логикалық (виртуальды) қосылыссыз тәртіпте әрекеттесуді орындайды;

*Деректердің блок (дейтграммалық, пакеттік) бойынша берілісін ұйымдастырады;

*Транспорттық деңгейде әрекеттесуі бойынша партнерлерді идентификациялау үшін 16-биттік "порт нөмірлерін" пайдаланады;

*Деректердің берілісінің сенімді болуына жауап бермейді (UDP-пакеттердің жойылып кетуі және қайталануы мүмкін);

*UDP-пакетті адресаттың дұрыс немесе қате қабылдағандығы туралы ол пакетті жіберушіге ескерту жабдықтарымен қамтылмаған;

*UDP-пакетті жіберушіден қабылдаушыға ретпен жеткізуді қамтамасыз етпейді;

*UDP-пакеттегі бақылаушы қосындыны қолдана отырып, деректердің бүтіндігіне жауап береді;

*өте қарапайым (әсіресе, TCP хаттамасымен салыстырғанда).

Транспорттық деңгейдің хаттамасы UDP-дің қолданбалы программалар мен желіаралық деңгейдің хаттамасы IP жабдықтары арасындағы интерфейстің рөлін атқаратындығын айта кеткен жөн. суретте UDP-пакеттің тақырыбының форматы келтірілген.

Жіберу көзінің порты мен қабылдаушының порты – UDP-пакетін жіберуші мен қабылдаушының сәйкес порттарының нөмірлерін сақтайтын 16-биттік өрістер.

Ұзындық – тақырыбы мен деректерді қоса есептегендегі UDP-пакеттің ұзындығын (байтпен берілген) көрсететін 16-биттік өріс.

Бақылауыш қосынды – UDP - тақырып үшін есептелген, Internet- бақылауыш қосындыдан тұратын 16- биттік өріс.

ARP хаттамасы TCP/IP –дің барлық орындалуларында қолданылатын негізгі хаттама болып саналады. Көбінесе оның қызметі қолданылған қосымшалар мен жүйелік администратордың қалауынан тәуелсіз. Біз arp бұйрығын кэшті көру үшін немесе модификациялау үшін қолдандық. Кэштегі әрбір жазба аяқталмаған немесе аяқталған жазбаларды жоятын таймерді қолданады. Arp бұйрығы ARP кэшіндегі модификацияланған жазбаларды көрсетеді.

RARP, көбінесе, қатты дискісіз жүйелерде қолданылады (қатты дискісіз жұмыс станцалары немесе X терминалдар), бірақ мұнда жүйелік администратордың көмегімен қолдан конфигурациялауға тура келеді.

Синхронизациялау – бұл байланыс протоколының бөлігі. Байланыс

синхронизациясы процесінде қабылдағыш пен таратқыш жұмысын синхрондау қамтамасыз етіледі, сонда қабылдағыш кірісімен келіп түсетін ақпараттық биттердің таңдауды жүзеге асырады. Синхронизациялау мәселесін шешу тәсіліне байланысты синхронды беріліс, асинхронды беріліс және автоподстройкалы беріліс болып бөлінеді. Синхронды беріліс тұрақты желіліктегі импульстерді синхрондағыш (ИС) беріліс үшін байланыстың қосымша желісінің болумен өзгешеленеді. Таратқышпен байланыс желісіне бит деректерді беру және қабылдағышпен ақпараттық сигналдарды таңдау ИС пайда болған сәттен жасалады. Синхронды берілісте синхрондау сенімді түрде жүзеге асырылады, алайда ол қымбаттау түседі – байланыстың қосымша желісінің қажеттілігімен. Асинхронды берілісте қосымша байланыс қажет емес.

31. Қолданбалы деңгей хаттамалары. ARP және RARP хаттамаларының ерекшеліктері. Мысал келтіріңіз, қандай басты командалармен жұмыс істейді.

Қолданбалы деңгей хаттамалары.Файлдарды жіберу хаттамасы (File Transfer Protocol - FTP) бір компьютерлік жүйеден екіншісіне файлдарды жіберу алгоритмі болып табылады. ТСР-ді қолданады және қолданушының ID-ін, парольді пайдалана отырып, қосымша қолданушыны аутентификациялауды қамтамасыз етеді. FTP интерактивті қызмет болып саналады, ол алыстағы компьютермен қосылуды орындау, файлдардың көшірмесін алу, беріліс аяқталған соң, байланыс жолдарын жабу сияқты жұмыстарды орындайды. Бұл операцияларды орындау үшін, келесі негізгі бұйрықтар қолданылады:

-Open (Ашу) – алыстағы компьютермен қосылуды орындау;

-Get (Алу) – қосылыс орнатылған соң, компьютерден файлды алу;

-Bye (Жабу) – қосылысты үзу және FTP программасын аяқтау.

FTP – компьютерлер арасында файлдар жіберумен айналысатын ең кең тараған хаттама. Ол мәтіндік және екілік файлдарды жіберуге мүмкіндік береді.

2.Telnet қызметі – Интернеттің алғашқы хаттамаларының бірі.Оны Интернеттің алыстағы хостының терминалы ретінде қолдануға болады. Интернеттің хост-компьютерімен байланыс кезінде, компьютер оның пернетақтасы мен дисплейі алыстағы компьютерге тікелей жалғанғандай жұмыс істейді.Қолданушы жер шарының қарама-қарсы жағында орналасқан компьютердегі программаларды, өзі сол компьютерде отырғандай жеңілдікпен жүктей алады.

3. Электрондық поштаны жіберуші қарапайым хаттама.Бұл хаттама (SimpleMailTransferProtocol - SMTP) электрондық поштамен алмасу үшін қолданатын клиент/серверлік ТСР хаттамасына негізделген. Сервер алынған хабарламаларды пошта жәшіктеріне салады, ал клиенттер оларды пошталық хаттаманың (Post Office Protocol - POP) немесе электрондық поштаға интерактивті ену хаттамасының (Internet Message Access Protocol – IMAP) көмегімен алады

ARP хаттамасы TCP/IP –дің барлық орындалуларында қолданылатын негізгі хаттама болып саналады. Көбінесе оның қызметі қолданылған қосымшалар мен жүйелік администратордың қалауынан тәуелсіз. Біз arp бұйрығын кэшті көру үшін немесе модификациялау үшін қолдандық. Кэштегі әрбір жазба аяқталмаған немесе аяқталған жазбаларды жоятын таймерді қолданады. Arp бұйрығы ARP кэшіндегі модификацияланған жазбаларды көрсетеді.

RARP, көбінесе, қатты дискісіз жүйелерде қолданылады (қатты дискісіз жұмыс станцалары немесе X терминалдар), бірақ мұнда жүйелік администратордың көмегімен қолдан конфигурациялауға тура келеді.

Адресті анықтау хаттамалары: ARP және RARP.

ARP IP адрестер мен сәйкес аппараттық адрестер арасында динамикалық салыстыруды көрсетеді. Динамикалық терминін пайдалану себебіміз, бұл салыстыру автоматты түрде, әдетте, қолданбалы программалар немесе жүйелік администратордан тәуелсіз жүретіндігінде.

RARP, көбінесе, қатты дискісіз жүйелерде қолданылады (қатты дискісіз жұмыс станцалары немесе X терминалдар), бірақ мұнда жүйелік администратордың көмегімен қолдан конфигурациялауға тура келеді.

Мысал. Егер % ftp bsdi бұйрығын енгізетін болсақ, келесі іс-әрекеттер тізбегі орындалады:

1.FTP клиент қосымшасы хост (bsdi) атын 32-биттік IP адреске конверсиялау үшін DNS функциясын шақырады.

2.FTP клиент көрсетілген IP адреспен TCP қосылысты талап етеді.

3.TCP көрсетілген IP адреске IP дейтграммаларды жібере отырып, алыс хостан қосылыс орнатуды сұрайды.

4.Егер қабылдау хосты желіге (Ethernet, Token Ring, немесе арнаның басқа ұшына) қосылған болса, IP дейтграмма тікелей хостқа жіберілуі мүмкін. Егер қабылдау хосты алыстағы желіде орналасса, IP дейтграмманы оған жіберу үшін, IP бағыттауыш келесі берілістегі тікелей қосылған бағыттауыштың Internet адресін анықтайды. Екі жағдайда да IP дейтграмма берілген желіге тікелей қосылған хостқа немесе бағыттауышқа жіберіледі.

1. Егер Ethernet пайдаланылатын болса, жіберуші хост 32-биттік адресті 48-биттік Ethernet адреске конверсиялауы керек. Басқаша айтқанда, логикалық Internet адресті оған сәйкес физикалық аппараттық адреске түрлендіруді орындауы керек. Мұнымен ARP айналысады. ARP көптеген хостар немесе бағыттауыштар бір желіге қосылған, кең таратылатын желілерде жұмыс істейді.

2. ARP сұраныс (ARP request) деп аталатын фреймді ARP Ethernet-тегі әрбір хостқа жібереді. Жіберудің мұндай әдісін кең таратылған сұраныс (broadcast) деп атайды. ARP сұраныста қабылдаушы хостың IP адресі (оның аты bsdi) және "егер Сіз осы IP адрестің иесі болсаңыз, Өзіңіздің аппараттық адресіңізді маған хабарлаңыз" хабарламасы бар.

3. Қабылдаушы хост ARP деңгейінде бұл кең таратылатын сұранысты алып, жіберушінің нақ өзінің IP адресін сұрап отырғанын анықтайды да оған ARP (ARP reply) жауап қатады. Бұл жауапта IP адрес пен сәйкес аппараттық адрес сақталған.

4. ARP үн қату қабылданады, ARP сұраныс пен ARP жауапты тудырған IP дейтграмманы жіберуге болады.

5. IP дейтграмма қабылдаушыхостқа жіберіледі.

ARP-нің негізіне қаланған іргелі концепцияның мәні желілік интерфейсте аппараттық деңгейде әсерлесуге қажетті Фреймнің аппараттық адресі барлығы және олардың интерфейске дәл адрестелінуі тиіс екендігі. Бірақ TCP/IP өзінің жеке адрестеу үрдісі 32-биттік IP адрестерді қолданады. Хостың IP адресін білу ядроға ол хостқа дейтграмманы жіберуге мүмкіндік бермейді. Деректерді жіберу үшін Ethernet драйверіне қабылдаушы жақтың аппараттық адресін білу қажет. ARP қызметі әртүрлі желілік технологиялар пайдаланатын аппараттық адрестер мен 32-биттік IP адрестер арасындағы динамикалық сәйкестікті қамтамасыз ету.

ARP жұмысының тиімділігі көбінесе әрбір хоста бар ARP кэшке тәуелді (ARP cache). Кэште Internet адрестер мен оларға сәйкес аппараттық адресатер орналасқан. Әрбір жазбаның кэштегі стандартты өмір сүру уақыты ол жазба құрылғаннан бастап 20 минутқа созылады.

ARP кэштің ішіндегісін arp бұйрығының көмегімен көруге болады.

Содержимое ARP кэша можно увидеть с использованием команды arp(8). Опция -a показывает все записи, содержащиеся в кэше:

bsdi % arp -a
sun (140.252.13.33) at 8:0:20:3:f6:42
svr4 (140.252.13.34) at 0:0:c0:c2:9b:26

Типичный пример

Чтобы посмотреть как функционирует ARP, мы запустим команду telnet, чтобы подсоединиться к discard (discard server - сервер, не предоставляющий пользователю никаких услуг) серверу.

bsdi% arp -a проверяем, что ARP кэш пуст
bsdi% telnet svr4 discard подсоединяемся к серверу
Trying 140.252.13.34 ...
Connected to svr4.
Escape character is '^]' .
^] нажимаем Control и правую квадратную скобку,
telnet> quit чтобы получить приглашение Telnet и закрыть сессию
Connection closed.

Если мы запустим tcpdump на хосте sun при загрузке хоста bsdi, то увидим пакет, показанный на рисунке 4.7.

32.DHCP хаттамасының функциялары және конфигурациялық ерекшеліктері. Мысал келтіріңіз, маршрутизаторда қалай қолданамыз.

(Dynamic Host Configuration Protocol ) DHCP - бұл қолданбалы деңгейдiң желілік қызметі және хаттамасы. TCP/IP желілік администраторларға IP - бекiтiлген мекенжайларды иемдену талап етпейтiн клиент машиналары тағы басқалар жұмыс станциясы, столға қоятын компьютерлердiң мекенжайлары, серверлер олар IP-шi топтармен үлестiрiлу және басқаруларды жүзеге асыру үшiн сайып келгенде күйiне келтiруге мүмкiндiк береді. Ұйымдар өсуіне және администраторлық ету талап ететiн компьютерлердiң саны үлкеюіне байланысты DHCP хаттамасы өте қажетті құралға айналуда. DHCP хаттамасының функциялары және конфигурациясы

1)ip-ді автоматты баптауды қажет ететін сегменттерді анықтау

2) ip-ді автоматты баптауын қамтамасыз ету үшін оның әдісін анықтау, әрбіржелілік сегмент үшін әдістердің бірін таңдау керек

а) DHCP-сервер. Әрбір географиялық сегментте кем дегенде бір DHCP-сервер болуы қажет.бір DHCP-сервер 1500 санды қолдайды. Қосымша серверлерді қол жетімділік пен өнімділікті арттыру үшін қояды. Б) DHCP ретрансляция агенттері. Олар DHCP-сервермен тікелей байланыспаған сегменттерде орнатылады. Олар кең таратылған пакеттерді қабылдайды, сұраныстарды бірадресті пакеттерге түрлендіреді де белгілі бір DHCP-серверге жібереді. Бір агент 1000 компьютер клиентті қолдайды. В)маршрутизаторда DHCP/BOOTP жіберілуін қосу. BOOTP-Bootstrap Protocol-желілік хаттама, клиенттердің IP-адрестерін автоматты түрде алуына мүмкіндік береді.

3) DHCP аймақтарын және олардың параметрлерін анықтау. Аймақ – бұл DHCP-сервер басқаратын IP-адрестер диапазоны.

DHCP аймақтары параметрлерінде IP-клиенттер конфигурациясы ерекшеліктерін көрсету қажет:

- маршрутизаторлар;

- DNS серверлер;

- DNSдомен аты;

- тип узла WINS түйін типі;

- WINS сервер.

Адрестерді шығарып тастау үшін ip dhcp excluded-address

Customer(config)#ip dhcp excluded-address 192.168.1.1

Customer(config)#ip dhcp excluded-address 192.168.1.101 192.168.1.254

командасыненгіземіз.

Клиенттік маршрутизаторда DHCP түйінін ішкі клиенттер үшін

қалыпқа келтіру барысында оның конфигурациясында келесідей

командалардыорындаукерек:

Customer(config)#ip dhcp pool INTERNAL

Customer(dhcp-config)#network 192.168.1.0 255.255.255.0

Customer(dhcp-config)#default-router 192.168.1.1

Customer(dhcp-config)#dns-server 192.168.1.200

Клиенттік маршрутизаторда DHCP түйінінің қасиеттерін көру үшін show

ip dhcp poolкомандасы қолданылады

33. ВООТР және DHCP хаттамаларының арасындағы айырмашылық. Ауқымды компьютерлік желілер WAN, осы желілердің мысал ретінде физикалық топологиясын сызып көрсетіңіз.

ВООТР- DHCP-ге дейін жасалған, DHCP- ВООТР-ге дейін жасалған. ВООТР- жүктелуі шектеулі дисксіз жұмыс станцияларын баптау үшін, ал DHCPжеліге қосылған жиі орын алмастыратын, жергілікті қатқыл дисктері бар, жүктеуге толық мұмкіндігі бар компьютер(ноутбук) баптау үшін арналған. о умолчанию динамический протокол BOOTP динамикалық хаттамасы IP-адрестерді жалға 30 күнге, ал DHCP – 8күнге бөледі. BOOTP-клиенттерді баптау параметрлері саны шектеулі, ал DHCP одан көбірек және кеңейтілген параметрлерге ие. BOOTP-жүктеуді баптаудың 2сатылы үрдісін, ал DHCP 1сатылы үрдісін береді. DHCP хаттамасы ВООТР кеңейтілуі болып табылады. DHCP- ВООТР-ға қарағанда көбірек мүмкіндік береді, бірақ DHCP және ВООТР хаттамалары форматтары үйлесімділік сақтайды. Сонымен кабельдің сегментінде ешбір DHCP сервер қосылмаған DHCP-транслятор орнына, маршрутизаторларды кабельдің әртүрлі сегменттеріне ВООТР-сұраныстар жасайтындай етіп баптауға болады.

Ауқымды есептеу желілері – бір-бірінен алыс орналасқан жергілікті желілер мен жеке компьютерлерді байланыстыратын есептеу желісі. Ауқымды есептеу желілері үш құрауыштан тұрады: желінің түйіні ретінде қарастырылатын жергілікті есептеу желілері; жергілікті есептеу желілерін байланыстыратын арналар; байланыс арналарына байланыс құруға мүмкіндік беретін жабдықтар мен программалар. Ең әйгілі ауқымды есептеу желісі – Internet. Аумақты желілерде ақпарат алмасудың екі режімі бар – on-line және off-line. On-line – желіге қосылып тұрып бірігіп жұмыс істеу режімі, диалогтық режім. Off-line – желіге қосылмай жұмыс атқару режімі, электрондық пошта арқылы жөнелтетін мәліметтерді даярлау. On-line режімі – телефонмен сөйлесуге ұқсас, off-line режімі – поштамен хат алмасуға ұқсас.

Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді. Бүл ережелерді үйлестіру үшін шлюз құрылғысы қызмет етеді.Шлюз-басқаша тәсілмен үйлеспейтін желілерді қосатын құрылғы. Шлюз әр түрлі желілердің бірлескен жұмысын қамтамассыз етуге арналған мәліметтерді өзгертпейді.

Интернет желісіне әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін компьютерлер кіреді . Алайда, ақпарат алмасу кезіндебарлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысыда басқа кез келгенЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады .

Интернет қызметі. Электронды почта. Электронды почта,немесе е-mail(electronic mail-электронды почта),адамдар арасындағы байленыс тәсілдерініңбізі болып табылады. EFT хаттамалары бойынша электронды почтаның жаңаша пакеттері(Electronic Funds Transfer- ақшалай қаражатты электронды аудару)және EDI (Electonic Funds Data Interchange- мәліметтермен электронды алмасу) желі бойынша іс жүзінде қамтамасыз етілетін ақша , шоттар және басқа қаржылық құжаттарды аударады.

34. Ауқымды компьютерлік желілердің сипаттамасын келтіріңіз

Ауқымды есептеу желілері – бір-бірінен алыс орналасқан жергілікті желілер мен жеке компьютерлерді байланыстыратын есептеу желісі. Ауқымды есептеу желілері үш құрауыштан тұрады: желінің түйіні ретінде қарастырылатын жергілікті есептеу желілері; жергілікті есептеу желілерін байланыстыратын арналар; байланыс арналарына байланыс құруға мүмкіндік беретін жабдықтар мен программалар. Ең әйгілі ауқымды есептеу желісі – Internet. Аумақты желілерде ақпарат алмасудың екі режімі бар – on-line және off-line. On-line – желіге қосылып тұрып бірігіп жұмыс істеу режімі, диалогтық режім. Off-line – желіге қосылмай жұмыс атқару режімі, электрондық пошта арқылы жөнелтетін мәліметтерді даярлау. On-line режімі – телефонмен сөйлесуге ұқсас, off-line режімі – поштамен хат алмасуға ұқсас.

Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді. Бүл ережелерді үйлестіру үшін шлюз құрылғысы қызмет етеді.Шлюз-басқаша тәсілмен үйлеспейтін желілерді қосатын құрылғы. Шлюз әр түрлі желілердің бірлескен жұмысын қамтамассыз етуге арналған мәліметтерді өзгертпейді.

Интернет желісіне әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін компьютерлер кіреді . Алайда, ақпарат алмасу кезіндебарлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысыда басқа кез келгенЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады .

Интернет қызметі. Электронды почта. Электронды почта,немесе е-mail(electronic mail-электронды почта),адамдар арасындағы байленыс тәсілдерініңбізі болып табылады. EFT хаттамалары бойынша электронды почтаның жаңаша пакеттері(Electronic Funds Transfer- ақшалай қаражатты электронды аудару)және EDI (Electonic Funds Data Interchange- мәліметтермен электронды алмасу) желі бойынша іс жүзінде қамтамасыз етілетін ақша , шоттар және басқа қаржылық құжаттарды аударады.

35. Internet желісі. Internet қызметі. Internet желісінің мүмкіндіктеріне шолу жасаңыз.

Интернет желісіне әр түрлі операциялық жүйелерді басқару арқылы жұмыс істейтін компьютерлер кіреді . Алайда, ақпарат алмасу кезіндебарлық ЭЕМ хабар беру тәсілдері туралы бірыңғай келісімдер қолданылуы тиіс. Сонда ЭЕМ-ның қай-қайсысыда басқа кез келгенЭЕМ-нан алынған ақпарат түсінуге қабілетті болады .

Интернет қызметі. Электронды почта. Электронды почта,немесе е-mail(electronic mail-электронды почта),адамдар арасындағы байленыс тәсілдерініңбізі болып табылады. EFT хаттамалары бойынша электронды почтаның жаңаша пакеттері(Electronic Funds Transfer- ақшалай қаражатты электронды аудару)және EDI (Electonic Funds Data Interchange- мәліметтермен электронды алмасу) желі бойынша іс жүзінде қамтамасыз етілетін ақша , шоттар және басқа қаржылық құжаттарды аударады.

Internet-тің жетістіктері

Internet технологисы жылдам өзгеріп отырады. Internet -пен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Дегенмен, " Web-тен білгім келген нәрсе туралы, информация таба аламын ба?"-деген сұрақ туындайды. Сол себепті бір жаққа телефон соғудан бұрын немесе кітапханаға барар алдында Web-тен информация алады.

Адамдарды іздеу. Егер қажетті адамыңыздың қайда екенің білмесеңіз, оны қайда болмаса да сіз қазіргі уақытта тауып алу мүмкіндігіғңіз бар. Ол үшін сіз қызмет каталогын немесе телефон кітапшасын қолдана аласыз.

Компанияларды, өнімдерді немесе басқа да қызметтерді іздеу.

Зерттеу. Заң кенселері бұрын қажетті информациялар үшін сағатына $8600 төлесе, қазір олар оны Internet-тен өте аз бағаға ала алады. Internet көмегімен бизнесмендер болашақтағы нарықтарды үйренеді.

Білім. Мектеп мұғалімдері бүкіл әлемдегі оқыту программаларын бақылап отыра алады.

Сапар. Үлкен, кіші қалалар, штаттар және бүкіл мемлекеттерді Web-те туристік және басқа да қажетті информациялардан табуға болады.

Маркетинг және сауда. Мұнда программалық жабдықтарды шығарушы компаниялар өз өнімдерін сатып, желіде жаңа нұсқаларын ұсынады.

Денсаулық сақтау. Науқас адамдар мен дәрігерлер денсаулық сақтау облысындағы соңғы ашылған жаңалықтарды біліп отырады.

Инвестиция. Адамдар акция сатып алып ақшаларын пайдалы айналымға жібереді. Кейбір компаниялар өздерінің акцияларын оперативті режимде ұсынады.

Дін. Дін немесе басқада қоғамдық ұжымдар Web-те өздері туралы айтып, басқа адамдарды ұжымдарына шақыратын өз парақтары бар.

Internet үлкен ауқымды желі болып табылады. Internet үлестірілген компьютерлер арасындағы қарым-қатынас пен жалпыланған қызметтер мен ақпараттық ресурстарды бірігіп қолданудың әр түрлі мүмкіндіктерін береді.

Internet TCP/IP протоколы бойынша жұмыс істейді. Біздің интернеттен алатын негізгі «қорымыз» ақпарат болып табылады. Ол ақпарат хост-компьютерлерде сақталған файлдарға жиналған және ол әр түрлі форматтарда берілуі мүмкін. Мәліметтер форматы қолданушының қандай сервситі қолданғанына, ДК көрсетілетін ақпараттардың қандай мүмкіндіктері бар екендігіне байланысты. TCP/IP протоколын қолданатын кез келген компьютер хост-компьютер ретінде қолданыла алады.

Internet –те ақпаратты алу көзі болып ресурстардың адресі табылады.эл-қ почта арқылы коллегаларыңызға хабарламаны жіберген кезде сізге пошталық адрестерді (mail addresses) және олармен байланысып файлмен ақпаратты алу үшін хост-компьютерлер адрестерін (host names) қолдануға тура келеді.

Internet желісі арқылы ақпараттарды жіберген кездегі негізгі кемшілік ақпаратты қорғаудың аздығы болып табылады.

Internet қызметтері.

1. FTP протоколы арқылы ақпараттарды жіберу. Файлдарды жіберудегі FTP протоколына негізделген ақпараттық сервис.

2. Archie жүйесі арқылы файлдарды іздеу. Archie–бірінші іздеу жүйесі, Internet-те шашылған керекті ақпаратты іздеуге арналған.

3. Эл-қ почта. ЭП–бұл желілік сервистің түрі. ЭП компьютерде белгігі бір адресі бар бір қолданушыдан хабарламаны келесі қолданушыға жіберуді қарастырады. Ол бір-бірімен тез байланысуға көмекетседі.

4. Жіберу тізімі–бірдей қызығушылығы бар топ арасында дискуссия құраға арналған.

5. Телеконференция. Internet-тегі телеконференция мыңдаған тақырып бойынша дискуссия жүргізуге арналған (хабарлама арқылы).

---

⇐ Предыдущая123456Следующая ⇒

---

Просмотров 3837

Эта страница нарушает авторские права

---