Аққыштық көрсеткіші бойынша саз топырақтардың бөлінуі

Мономинералды, полиминералды таужыныстар. Таужыныстардың минералдық құрамының химиялық құрамынан айырмашылығы.

Мономинералды тау жыныстарына, мысал ретінде кварцитті, мраморды, лабрадоритті, ал полиминералды жыныстарға — гранит, диорит, габбро, гнейс және т. б. келтіруге болады. Полиминералды жыныстар мономинералды жыныстарға қарағанда жер қыртысында кең таралған. Экспедициялық дала маршруттары кезінде тау жыныстарының минералдық құрамы макроскопиялық жолмен (жай көзбен қарағанда) алдын ала анықталады. Қейінірек лабораториялық жағдайда тау жыныстарының үлгілерінен (жұқа кесінділер түрінде) шлифтер дайындалып, олар микроскоп арқылы зерттеледі.

Бұл зерттеулердің нәтижесінде тау жыныстарының Құрамы мен құрылымдық (текстуралық және структуралық) ерекшеліктері дәлірек анықталады.

Тау жыныстарының минералдық құрамы мен химиялық құрамы бір-бірімен тығыз байланысты. Олардың химиялық құрамы арнаулы лабораторияда химиялық әдістер арқылы анықталады. Талдау жұмыстарының нәтижесі оларды құрайтын негізгі химиялық элементтер тотықтарының (SіО2, А12О3) Fе2Оз, FеО, МgО, СаО, Nа2О, К2О және т. б.) проценттік мөлшері түрінде көрсетіледі. Бұл көрсеткіштер тау жыныстарын топтастыруда (химиялық құрамына қарай) кеңінен пайдаланылады.

Тау жыныстарының жалпы құрылысы оны құрайтын минерал-дардың құрылымдық ерекшеліктерімен (структуралық және текстуралық) анықталады.

Тау жыныстарының құрамына кіретін минералдардың жеке кристалдарының жетік пішінділігі мен кристалдық мөлшерінің абсолюттік немесе салыстырмалы көрсеткіштерін қамтитын термин құрылым (структура) деп аталады. Ал олардың орналасымы (текстурасы) минералдық түйіршіктердің (ірілі-ұсақты) бірыңғай ба-ғытта созыла орналасу тәртібіне және өзара қарым-қатынас ерекшеліктеріне қарай анықталады.

Топырақтардың отырулары.

Усадка - это уменьшение объема глинистого грунта при высыхании. Собственно, это процесс, обратный набуханию. Высыхание грунтов может происходить за счет испарения воды или вследствие отсасывания из грунта воды корнями деревьев, которые посажены слишком близко к зданию, и их корни проникают под фундамент. При усадке грунт растрескивается, теряет монолитность, прочность. Поверхность земли опускается, и здания, стоящие на этом месте, начинают деформироваться. Усадку изучают в лаборатории, где устанавливают величину относительной усадки, т. е. предел усадки Esh = (hп- hd)!hп, где hп - высота образца грунта с Wmax. а hd- высота после высыхания; определяют влажность грунта на пределе усадки "Vsh; мощность грунтов, которые подвержены усадке Hsh Наибольшая величина Esh бывает в глинах, меньше в суглинках. В супесях усадка не проявляется. Проявление усадки предупреждают теми же мероприятиями, что и набухание грунтов.

Тұздалғандығының дәрежесі бойынша уатылған топырақтардың бөлінуі

По степени засоленности D_sal грунты подразделяют

Таужыныстардың құрылымы . Таужыныстардың текстурасы .

Структура - внугреннее строение породы, обусловленное формой, размерами, количественным соотношением ее составных частей - минералов. В магматических породах различают ряд структур, в частности: l) зернистые, типичные для глубинных пород (рис. 18); 2) полукристаллические (совместное нахо.жцение кристаллов и аморфного стекла); 3) стекловатые, типичные для излившихся пород

Текстура (сложение) характеризует пространствеиное расnоло­ жение частей породы в ее объеме; «рисуноК>> породы. Для магматических nород характерны следующие текстуры: 1) массивная - равномерное, плотное расположение минералов; 2) полосчатая - чередование в породе участков различного минерального состава или различной структуры; 3) шлаковая - порода, содержащая видимые глазом пустоты.

Карст. Суффозия

Карст – процесс растворения и размыва поверхностными и подземными водами растворимых трещиноватых пород с образованием отрицательных форм рельефа и различных пустот в глубине. К карстующимся породам относятся известняки и доломиты, гипс, ангидрит, соли. По условиям залегания различают открытый карст – карстующиеся породы выходят на поверхность; закрытый карст - карстующиеся породы перекрыты сверху нерастворимыми породами. Поверхностные формы карста представлены каррами, понорами, карстовыми воронками, котловинами, подземные – карстовыми каналами, шахтами и пещерами. В пещерах формируются сталактиты и сталагмиты.

Под суффозией (от лат. suffossio — подкапывание, подрывание) понимают процесс выщелачивания, выноса мелких минеральных частиц и растворимых веществ водой, фильтрующейся в толще рыхлых пород. Этот процесс вызывает оседание всей вышележащей толщи с образованием на земной поверхности мелких и крупных замкнутых понижений (блюдец, западин, воронок, провалов и т.п.) диаметром до 10, редко до 100—500 м. Суффозия часто сопровождает карстовые процессы в закрытом типе карста, формируя карстово- суффозионные воронки и провалы, но может протекать и как самостоятельный процесс. Значение карстово-суффозионных процессов заключается прежде всего в их опасности для различных зданий и сооружений, а также поглощении поверхностного стока. С другой стороны, закарстованные породы являются хорошими коллекторами подземных вод, нефти и др.