ПЕРИОДОНТИТ, ПЕРИОСТИТ, ПЕРИКОРОНАРИТ ЖӘНЕ ЖАҚСҮЙЕКТЕРДІҢ ОСТЕОМИЕЛИТІ. 3 часть

Егер жедел іріңді периостит төменгі жақсүйектің тістерінен дамыса, оның клиникалық белгілері төменгі еріннің, ұрт, иек және иек асты аймақтарының жұмсақ тіндері ісінуімен сипатталады. Мұндайда ауыздың ашылуы шектеліп, ауыз қуысын тексеру қиындық тудырады.

Кей жағдайларда төменгі жақсүй-ектің периоститінде патологиялық процесс альвеолалық өсіндінің тілдік бетінде шоғырланады. Мұндай науқастарда альвеолалық өсінді мен тіл асты аймақтарының шырышты қабығы қызаруын және домбығып ісінуін көруге болады. Қабыну процесі дамыған жағының тіласты тіндері ісініп, тіл көтеріңкі орналасады. Қабыну процесі қанат-жақсүйек қатпарына және алдыңғы таңдай доғашығына тарап, жұтынғанда ауыр- сыну сезімін тудырады. Тілдің беті өңезденіп, қозғалысы шектеледі, тағам шайнауға және жұтынуға кедергі кел- тіреді. Қабыну процесімен медиальді қанат тәрізді бұлшықетін тітіркенуін- де, жақсүйегі қарысады.

Жедел периоститтің диагнозы уақ- ытылы және дұрыс қойылмай, емі кеш басталса, немесе нәтиже бермесе, қа- быну процесі асқынулар тудыруы мүмкін. Мысалы, жоғарғы азу тістер- ден дамыған жедел іріңді периостит іріңді гайморитпен немесе бет көк- тамырларының тромбофлебитімен, ал төменгі жақсүйектің азу тістерінен - одонтогенді флегмоналарымен асқы-нады. Науқастың жалпы жағдайы аса ауыр дәрежеде болмаса да, қанның зертханалық көрсеткіштерінен лейко- цитоз, ЭТЖ өсуі байқалады. Рентген- ологиялық көрінісінен себепші тістің түбір аймағынан созылмалы периодонтитті бейнелейтін патология- лық бұзылыстарды көруге болады.

Ажыратпалы диагнозы. Жақсүй-ектердің жедел іріңді периоститін же- дел периодонтиттен, созылмалы пери- одонтиттің өршуінен, жедел одонто- генді остеомиелиттен және флегмо- налардан ажырату қажет.

Жедел периодонтит пен созылмалы периодонтиттің өршуінде себепші тіс үздіксіз сыздап ауырады. Себепші тіс орнынан «өсіп ұзарғандай» сезім тудырады, айналасының шырышты қабығы қызарады. Тісті перкус-сиялағанда ауырсыну сезімі үдей түседі. Сөйте тұра, жедел және созылмалы периодонтиттің өршуінде, іріңді периоститке тән, ауыз қуысы кіреберісінің өтпелі қатпарында ин- фильтрат қалыптаспайды, өтпелі қат- пары тегістелмейді, науқастың жалпы жағдайы айтарлықтай өзгеріске ен- бейді.

Жедел одонтогенді остеомиелит пен одонтогенді флегмонада нау- қастың жалпы жағдайы өте ауыр, ағзаның уыттану белгілері айқын байқалады. Жергілікті клиникалық белгілерінен де едәуір айырмашы-лықтарды байқауға болады. Іріңді инфильтрат шоғырланған аймақтың терісі қызарып, қатпарға жиналмайды. Жедел остеомиелитте себепші тіс қатарындағы бірнеше тіс қозғалмалы болып, ауыздан жағымсыз иіс шыға- ды, Венсан белгісі байқалуы мүмкін.

Абсцесс пен флегмона, периостит сияқты, беттің тіндері ісінуімен сипатталады. Мұндайда жіберілетін диагностикалық қателік, периоститте байқалатын тіндердің коллатеральді ісінуін, флегмона мен абсцесте бай- қалатын инфильтраттпен шатасты- рылуы. Инфильтрат қаншалықты шек- теулі болса да, үнемі тығыз, ал айна- ласындағы тіндердің домбығып ісінуі, пральпациялағанда жұмсақ болып бі-лінеді. Егер флегмона беткей орналас- са, инфильтрат үстінің тері астында жатқан тіндермен бітісіп, жылтырап, қатпарға жинақталмайды. Флегмона үнемі ағзаның уыттануымен өтеді.

Емі.Жедел іріңді периоститпен ауырған науқастар, әдетте емханада емделеді. Бет-жақсүйек аймағының жедел іріңді қабыну аурулары емінің жалпы талабына сәйкес, іріңді пери- остит кешенді ем (жергілікті және жа- лпы) жүргізуді қажет етеді.

Жергілікті емінде, егер анатоми-ялық тұрғыдан себепші тісті сақтау қажеттілігі болмаса, оны жұлып, ірің- ді ошақ тіліп ашылады. Іріңді ошақ ауыз қуысы кіреберісінен, инфиль- траттың көлеміне сәйкес шы- рышты қабықпен бірге сүйекқабы сүйекке дейін (қандауірдің жүзін сүйекке тигі- зіп) тілінеді. Содан соң, тілінген тіндердің жиектері қантоқтатқыш қыс- қышпен тұйық кеңейтіліп, ірің шыға- рылады. Ауыз қуысы кіреберісінен ашылған жара тез бітісіп, жиектері жабылмауы үшін, 2 - 3 тәулікке резеңке жолақ енгізіледі. Қатты таң- дайдың сүйекқабы астының абсцесін- де, инфильтрат үстінің тіні үшбұрыш немесе пішіні сопақша етіліп, кесіп алынады, сонда ғана жараның жие- ктері бітіспей, іріңнің шығуына ке- дергі болмайды (14 сурет).

14 сурет. Қатты таңдай абсцесін ашқанда шырышты қабық пен сүйек-қаптың кесілетін орны мен бағыты (В.А.Васильев бойынша).

Хирургиялық емнен кейін қабыну инфильтраты тез қайтуы үшін тәулігі- не 4 – 6 рет 1:3000 қатынаста сұйытылып, жылытылған (40-42°С) натрий перманганатының немесе 1-2% натрий гидрокарбонатының (сода) ерітінділерімен ауызын шайғызады. Тіндердің ісінуі (инфильтрат) тез қайтуы үшін Дубровин бойынша май- лы таңғыш салынады. Ол үшін 4% сары сынап майын қабыну ошағына қоюлатып жаққан соң, бетіне 0,5% калий перманганатының ертіндісімен дымқылданған бірнеше қабат дәке са- лынады. Үстін май өткізбейтін қаға- збен жауып, бетіне дәке танғыш салы- нады. Дубровин таңғышы, физиотера- пиялық емін қабылдау мүмкіндігі шектеулі адамдарға (ауыл адамдары, мүгедектер) ұсынылады.

С.И.Зидра және т.б. авт.,(2001) периодонтиттің өршуінде, жақсүйек-тердің периоститі мен бет-жақсүйек аймақтарының басқа қабыну аурула- рында гируда емін (сұлұк) қолдану- ды ұсынады. Автордың мәліметтері бойынша, гируда емі микроциркуля-циялық қанайналымын арттырып, жергілікті тіндердің алмасу процесте-рін жақсартады, сүліктің сөлі патоген- ді микробтардың өсіп-өнуін тежеп, кининдердің (қабыну процесінің меди- аторлары) босап шығуына тосқауыл қояды.

Науқастың жалпы жағдайына қарай антибиотиктер, сульфаниламидті пре-параттар, ауырсыну сезімін басатын дәрі-дәрмектер, симптоматикалық жә- не физиотерапиялық емі тағайында-лады.

Іріңді периоститті емханада емдеу ұзақтығы орта есеппен 5 - 6 тәулікке созылады.

Созылмалы периостит клиника-лықтәжірибеде сирек кездеседі. Негізінен 9 – 13 жастағы балалар және жас адамдар аурады және сүйектенуші (осцифицирующий) процесс ретінде өтеді. Жаңа қалыптасқан сүйектің оссификациялану дәрежесіне қарай қарапайым (аурудың алғашқы даму кезеңінде диагностикалауға болады) және оссификацияланушы созы-лмалы периостит түрлеріне бөліне-ді. В.В.Паникаровскийжәне А.С.Григорьян (1975) сүйектенуші периоститті гиперпластикалық ос-тит қатарына жатқызады. Гипер-пластикалық оститпен қоса резорбтив-ті өзгерістермен және сүйек құры- лымдарының қайта қалыптасуымен сипатталатын рарефицирленуші ост- ит (rareficatio – тін құрылымдарының жойылуы) кездесетінін мәлімдейді. Мұнда сүйек тіні фиброзды тінге ау- ысады. Созылмалы оститтердің сим- птоматикасы айқынсыз (жергілікті клиникалық белгілері және температу- ралық реакциясы болмауы) өтуі жиі кездеседі. Созылмалы оститтердің же- дел сатысы үнемі бола бермейтіндік-тен, олар біріншілік созылмалы ауру- лар қатарына жатқызылады (Рогинс- кий В.В., 1998).

Этиологиясы. Созылмалы пери-оститтің және созылмалы оститтің дамуының себебі жиі одонтогенді инфекция болып табылады. Кейбір науқастарда периодонтта шоғыр-ланған созылмалы инфекция сүйек-қабының саябырлы ағымда өтетін өнімді қабыну процесін тудырады. Кейде мұндай қабыну процесі дұрыс жасалмаған тіс протезі ұзақ уақыт сүйекқабын тітіркен-діруінен де дамуы мүмкін (Lewars P., 1971). Зақымданған сүйекқабы аймағында жаңа сүйек тінінің қалыптасуы трабекулалық өсу жолымен жүреді. Т.Г.Робустова және К.А.Лебедев (1995) созылмалы процестің дамуын сүйекқабы қабаттарында ұзақ уақыььан бері сақталып қалған, антигенді қасиеті әлсіз микробтармен байланыстырады.

В.Г.Рогинский (1970), балалардың біріншілік-созылмалы периоститінің дамуын созылмалы периодонтиттің өршуімен байланыстырады. Мұндай науқастардың жақсүйегінде сәл ауырсыну сезімі пайда болып, тіндердің ісінуі байқалады, кейде дене қызуы көтерілуі мүмкін. Жергілікті клиникалық көрінісінен, альвеолалық өсінді аймағында (кейде жақсүйектің денесінде) пальпациялағанда тығыз, ауырсыну сезімін тудыратын, шекарасы шектелген инфильтрат анықталады. Ауыз қуысының шы-рышты қабығы инфильтратпен бітісіп, сәл қызарады. Периодонтта қабыну процесінің өршуі қайтқанда, ауырсыну сезімі және тіндердің домбығуы басылады, бірақ ин-фильтрат қайтпайды. Ол одан әрі қатайып, бара келе ауырсыну сезімін тудырады, шекарасы айқындала түседі.

Созылмалы периоститте қабыну процесі жиі өршімей, клиникалық белгілері көмескіленіп, ағымы баяу өтеді. Науқастар сырқаттануын аса сезінбей, ұзақ уақытқа дейін дертінен беймәлім болып, дәрігерге қарал-майды. Осыған байланысты, қабыну процесінің алғашқы белгілерін сұрап анықтап алу қиындық тудырады. Созылмалы периоститтің клиникалық белгілері айқын науқас-тарды зерттегенде, қабыну процесін туды-рушы тістің тұсындағы альвеола-лық өсіндіден тығыз, ауырсыну сезімін тудырмайтын, шекарасы айқын құрылымды байқауға болады. Шы-рышты қабығы инфильтрленген және тығыздалған. Өтпелі қатпары тегі-стеледі немесе көтеріңкі орналасады, «себепші тістің» сауыты жиі бұзылған, науқастың жалпы жағдайы зардап шекпейді. Жақсүйек астының жекеленген лимфа түйіндері ұлғайып, тығыздалған, ауырсыну сезімін тудырмайды.

Созылмалы периоститтің рентгено-логиялық көрінісінен жақсүйек ас-тының қыры қалыңдауын көруге болады.

Ажыратпалы диагностикасы.

Ÿ Созылмалы остемиелит;

Ÿ Спецификалық қабыну аурула-

ры;

Ÿ Ісіктер және ісік тәрізді құры-

лымдар.

Созылмалы периостит остеомиелит немесе спецификалық қабыну ауру-лары сияқты, жедел сатыдан өтпейді. Диагнозын нақтылау үшін зертханалақ және морфологиялық зерттеулер жүргізілуі тиіс.

Емі. Созылмалы периоститтің емінің өзіндік ерекшеліктері бар. Оны патологиялық процесті тудырған себепті жоюдан бастайды («себепші» тісті емдеу немесе жұлу). Жақсүйекте қалыптасқан сүйектік жаңа құрылым (осцификат) ауыз қуысының ішінен немесе сыртынан хирургиялық жолмен алынып тасталады. Мұндай операцияны Е.В.Вайсманова (1979), балалардың жақсүйегі толық өсіп біткеннен кейін, яғни 16 – 17 жасқа толғанда жасауды ұсынады.

 

4.3.Ақыл тістің кедергіленіп жарып шығуы

 

Әдетте, сүт және тұрақты тістердің жарып шығулары асқынусыз өтеді. Сөйте тұра, төменгі, өте сирек жағдайда - жоғарғы ақыл тістің жарып шығуы кедергіленуінде, қабыну процесі дамуы мүмкін. Тіс сауытының шайнау бетіндегі бір немесе екі медиальді төмпешігі жарып шықса да, сауыты қызыл иектен толық босап шықпаса, міндетті түрде қабыну процесі дамиды. Ақыл тістің үстін жабатын шырышты қабықта қалып-тасатын ақаудан ауыз қуысының микроорганизмдері қызыл иек пен тіс сауыты аралығындағы саңылауға енуінен кей жағдайларда қабыну процесі дамуы мүмкін. Кейін төменгі ақыл тістің сауыты толық жарып шығуында, қабыну процесі кері дамиды. Ақыл тісі ауытқымалы (дистопиялы) қалыпында орналасу-ында, тіске альвеолалық өсіндіден орын жетіспесе (тістің жарып шығуына қажетті орын төменгі жақсүйек бұтағының алдыңғы қырынан 1 см кем болса), тіс сауытын жауып түратын кілегей қабықтың тығыз жерлері, оның біртіндеп алға ығысуына мүмкіндік бермейді. Мұндайда тіс сауытының бір немесе екі медиальді төмпешігі ашық жатса да, болашақта тістің орналасу қалпы өзгермейді, сауыты бірінші және екінші үлкен азу тістері денгейінен төмен, ал шайнау бетінің шеткері (дистальді) бөлімі шырышты-сүйекқабы астында жатады; шырыш-ты-сүйекқабы қиындының астына ауыз қуысының микробтары шо-ғырланып, ас бөлшектері енеді. Осы сияқты жағдайлар және тістің бетін жабатын шырышты қабықтың жиі жарақаттанып тұруы, тіс сауыты айналасының жұмсақ тіндерінде қабыну процесін тудырады; оның клиникалық белгілері созылмалы пародонтитке немесе гингивитке ұқсас келіп, бара келе шырышты қабықта ойық жарасы қалыптасуына себеп болады; кейде шырышты қабықтың тіс сауытына қарасты астыңғы беті ойылып жараланады. Осыған созылмалы пародонтиттің клиникалық белгілері қосылады: тістің мойын айналасында грануляциялық тіндер өсіп, сүйек тіндері сорылады (резорбциясы).

Этиологиясы және патогенезі. Төменгі ақыл тістің кедергіленіп жарып шығуының этиологиясы жөнінде әлі де болса жауабы дұрыс табылмай жүрген сұрақтар жетерлік. Сөйте тұра, патологиялық процестің дамуын түсіндіруге арналған көптеген пікір-көзқарастар және теориялар жетерлік. Бір ғана тараудың көлемінде кәзірде белгілі теориялардың бәріне тоқтау мүмкіндігі шектеулі болғандықтан, тек кеңінен белгілі теорияларды топтап, анықтама беруді жөн көрдік.

Бірінші топқа жатқызылған те-ориялар бойынша, ақыл тістің кедергіленіп жарып шығуының басты себебі - тістің үстін жабатын шы-рышты қабықтың ұзақ уақыт жарақаттануы (Л. М. Линденбаум, 1928; А. Н. Вайсблат, 1935 және т.б.). Мұнда альвеолалық өсіндіні жабатын шырышты қабық қандай да бір себептермен жарақаттануы, тістің кедергіленіп шығуына басты себеп болып есептеледі. Әрине, бұлай болу мүмкін емес. Керісінше, соңғы үлкен азу тістердің үстін жабатын шырыштың қабықтың қабынуы жиі тіс төмпешіктері көрінбей тұрғанда емес, жарып шыға бастағанда, үстін шырышты-сүйекқабы (капюшон) тол-ық жауып тұрғанда дамиды. Осыған байланысты, не себеп, не салдар екендігін дұрыс түсінбеушілік, емін дұрыс жүргізуге де кедергісін тигізеді.

Екінші топтақа жатқызылған теориялар бойынша, төменгі ақыл тістің кедергіленіп шығуының басты себебі - тістің айналасындағы тіндерде топографиялық және анатомиялық келеңсіздіктер туын-дауы, соның салдарынан ақыл тістің жарып шығуына орын жеткіліксіз болуы. Мұндай жағдайдың себебі әркелкі түсіндіріледі. Айталық, Я.И.Ицкин (1927), Ю.Метлицкий (1934), С.Б.Левин (1940) және т.б. төменгі жақсүйекте ақыл тіске орын тапшылығын, филогенез барысында төменгі жақсүйектің бұрышы кішірейіп, тікбұрышқа айналуынан, жақсүйектің бұтағы мен екінші үлкен азу тіс аралығында ақыл тіс орналасатындай орын жетіспеуімен байланыстырады.

Бұл мәселе осындай жағдайлармен түсіндірілуі, әрине қате. Себебі, төменгі жақсүйек бұрышының өлшемі остеометриялық зерттеулер бойынша, қалыпты жағдайда да және кедер-гіленіп жарып шыққан ақыл тісі бар жақсүйегінде де бірдей - 124º болып шыққан (А. Т. Руденко,1961).

Жоғарыдағы авторлар ақыл тістің кедергіленіп жарып шығуының басты себебін орын тапшылығымен байла-ныстырып, дұрыс жауабын тапса да, оны түсіндіру жағына келгенде, қателіктер жіберулері байқалады. Төменгі жақсүйек бұрышының өлшемі ақыл тістің жарып шығуына ешқандай да қатысы жоқтығы ескерілмеген.

Г.А.Маслов (1925), О.И.Тургель (1929), В.В.Бунак (1941) және т.б. жақсүйегінде ақыл тіске орын тапшылығын филогенез барысында төменгі жақсүйектің редукциялық өзгеріске ұшырауымен түсіндіреді.

Төменгі жақсүйектің редукциясы (кері дамуы) жөнінде О.И.Тургель (1929) өзінің ғылыми басылымында мынадай мәлімет келтіреді. Адам тәрізді маймылдарда (дилувиальді кезеңде) төменгі жақсүйектің ұзын-дығы буын басынан күрек тістеріне дейін 110 – 124 мм құраса, қазіргі замандағы адамдарда бұл қашықтық орта есеппен 100 ммқұрайды. Дилувиалды кезеңде жақсүйек тістері доғасының ені 50 – 58 мм құраса, қазіргі замандағы адамдарда - 46 мм аспайды. Сөйтіп, төменгі жақ-сүйектің редукциясы, біріншіден, жақсүйектің ұзындығы қысқару-ымен, екіншіден, тіс доғасының ені өзгеруімен байланысты деген ше-шімге келеді.

Төменгі жақсүйектің редукциясы ең алдымен бұрышының өскелең аймағында өтеді, оның өзі бара келе ретромолярлы қашықтығына - екінші үлкен азу тіс сауытының дистальді шеті мен төменгі жақсүйек тесігінің аралығы, әсерін тигізеді. Сөйтіп, ретромоляры қашықтықтың өлшемі ақыл тістің өз мезгілінде жарып шығуында өте маңызды орын алады деп айтуға болады.

В.М.Шейнберг төменгі жақсүйек-тің редукциясы ақыл тістің жарып шығуының басты этиологиялық себебі болса, неліктен оң және сол жағының ақыл тістері бірдей кедергіленіп шықпайды деген ойға келеді. Негізінен 87% жағдайда бір жағының ақыл тісі ғана кедергіленіп шығатыны анықталған.

Перикоронарит – төменгі ақыл тісі кедергіленіп жарып шығуының асқынуы. Перикоронарит клиникалық ағымына қарай жедел және созылмалытүрлеріне бөлінеді. А.Т.Руденко (1961) перикоронариттің қайталамалы (рецидивті) түрі болатынын ескертеді.

Перикоронариттің дамуында үшінші үлкен азу тіс үстінің семіп (атрофияланып) үлгермеген шырышты қабығының зақымдануы, басты себептерінің бірі болып табылады. Перикоронариттің жедел түрі төменгі үшінші үлкен азу тіс аймағында ыңғайсыз сезім тудыруынан баста-лады. Кейін науқастың ауыз ашылуы шектеліп, шайнау бұлшықеттері (m. masseter, et m. pterygoideus med.) құрысады, жақсүйек астының лимфа түйіндері ұлғаяды, олардың паль-пациясы ауырсыну сезімін тудырады. Жұтынғанда ауырсыну сезімі үдей түсіп, дене қызуы көтеріледі. Науқастың басы ауырып, тәбеті төмендейді. Ақыл тіс үстінің шырышты қабығы домбығып ісінеді, шырышты қабығы мен тіс сауыт аралығында жалқық жинақталып, қабыну процесі өрши түседі. Тіс сауытының үстін жабатын шырышты қабықтың беріктігі, ақыл тістің жарып шығу дәрежесіне байланысты. Егер ақыл тіс альвеолалық өсіндіден уақытында шығып үлгермесе, үстінің шырышты қабығы көтеріліп, біртіндеп тесіле бастайды, әйтсе де тесілген жері көзге көрінбеуі мүмкін. Болашақта қабыну процестің өріс алу-алмауы, шырышты қабықтың тесілу өлшеміне байланысты. Патологиялық процестің ағымына, клиникалық белгілері мен патоморфологиялық сипатына байланысты перикоронарит келесі түрлерге бөлінеді: катаральді, іріңді және ойық жаралы.

· Катаральді перикоронарит. Перикоронариттің бұл түрінде тістің үстін жауып тұратын шырышты-сүйекқабы домбығып қызарады, инфильтрацияланады, астынан сірлі жалқық бөлінеді. Катаральді қабыну процесі инфекцияның алғашқы кезеңінде дамиды. Ем уақытылы және дұрыс жүргізілетін болса, қабыну процесі кері дамиды.

· Іріңді перикоронарит. Шырышты-сүйекқабы астынан ірің шығып, солқылдаған ауырсыну сезімі пайда болады, ауыз ашылуы шектеледі. Дене қызуы көтеріліп, науқастың жалпы жағдайы нашарлайды. Жақсүйек астының лимфа түйіндері ұлғайып, пальпация ауырсыну сезімін тудырады. Нау-қастың жұтынуы кедергіленіп, ауыздан жағымсыз иіс шығады. Қанның зертханалық көрсеткіш-терінен жедел іріңді қабыну процесте

ріне тән өзгерістерді көруге болады.

· Ойық жаралы перикоронарит. Тіс сауыты үстінің шырышты қабығы ойылып, жара пайда болады, жоғарыда келтірілген клиникалық белгілерінің бәрі бірдей айқын байқалып, ауыздан жағымсыз иіс шығады.

Жедел перикоронариттің тұрақты клиникалық белгілерінің бірі – шайнау бұлшықеттерінің құрысуынан ауыз ашылуы шектелуі. Бұл клиникалық белгі қабыну процестің алғашқы кезеңінде пайда болуын сезімталдық және қозғалтқыш жүйкелердің өзара рефлекторлық байланысы болула-рымен түсіндіруге болады.

 

 

15 сурет. Жедел перикоронаритте іріңді жалқықтың тарау жолдары:

а - төменгі жақсүйектің бұтағына; ә - меншікті шайнау бұлшықеті астына;

б - медиальды қанат тәрізді бұлшық-етке; в – бадамша безіне; г - тілге; д – құлақ маңы сілекей безіне.

 

Жедел перикоронаритте жұтыну ауырсыну сезімін тудыруын мына себептерге байланысты: ақыл тістің үстін жабатын шырышты-сүйекқабы жұмсақ таңдайдың алдыңғы доғашы-ғымен тығыз байланыста болуымен және сол аймақтың шырышты қабығы астының майлы шел тіндері жұтқыншақ маңы кеңістігінің бүйіріне жалғасып жатуымен түсіндіруге болады. Осыған байланысты, алғаш-қыда ақыл тістен басталған қабыну процесі біртіндеп жұмсақ таңдайға, бадамша безіне және жұтқыншақ маңына тарауы мүмкін (15 сурет).

Жедел перикоронарит, әдетте жақсүйек астының лимфаденитімен бірлесіп өтеді. Мұндайда қабыну процесі жағының жұмсақ тіндері ісініп, ауырсыну сезімі пайда болады. Созылмалы перикоронарит, негізінен созылмалы лимфаденитпен бірге дамиды. Оның жедел перикоро-нариттен айырмашылығы - ақыл тісті жабатын шырышты-сүйекқап қабатын пальпациялағанда ауырсыну сезімі байқалмайды, науқас ауызын еркін және толық ашады. Шырышты-сүйекқап қабаты астынан аздап сірлі-іріңді жалқық бөлінуі мүмкін.

Созылмалы перикоронариттің клиникалық белгілері айқын болмау-ына байланысты, қабыну процесі байқаусыз қалып, ұзаққа созылуы мүмкін. Сол себептен, тістің үстін жабатын ырышты-сүйекқап қабаты ұзаққа созылатын қабыну процесінен тыртықтанып, ақыл тістің толық жарып шығуына қосымша кедергі келтіреді. Ұзаққа созылған қабыну процесінен тістің айналасындағы сүйек тіні зақымданып, орны грануляциялық тінмен толады.

Созылмалы перикоронарит жайлы ағымда және ұзаққа созылып өтетіндіктен, ақыл тістің айналасында грануляциялық тіндер қалыптасып, ұсақ іріңді ошақтары пайда болады. Ірің жинақталған жердің терісі біртіндеп жұқара келе тесілп, жыланкөз немесе жылжымалы (мигра-цияланған) тері астының гранулемасы қалыптасады.

---

⇐ Предыдущая234567891011121314151617Следующая ⇒

---

Просмотров 3061

Эта страница нарушает авторские права

---