Медицинада колданылатын мүшелері, оларды жинау және кептіру

Медицинада тамыры жэне жерүсті мүшелері падаланылады. Мамыр айының екінші жартысынан маусым айының басталуына дейін тамырларын жинайды. Жиналған шикізатты тазартып күнде кептіреді. Шикізатты мата немесе қағаздан жасалған қаптарда (40кг дейін) құрғак жақсы желденетін жерлерде сақтайды.

Таралуы.Жоғарыда айтылғандай, ақкабақ түсті аллохруза Орта Азиялық эндем. Қазақстанда Шу-Іле тауларында. Қырғыз Алауында, Қаратауда, Батыс Тянь-Шаньда кездеседі. Адырларда,

иоегірек тау беткейлерінде 400-1700 м теңіз деңгейінен биіктікте

ді- Ңегізінен жусанды-эфемерлі шөлдерде, таулы эфемерлі жар-

тылай шөлдерде, тау далаларында кездеседі.Түр қызыл кітапқа

дфілген. Тажікстанда өсімдік тамырын ерекше тэтті зат «нишол-

ла» дайындауға пайдаланылады. Нишолла қою көпіршіген ақшыл

түсті сұйык, ол адамды сергітіп, кабілеттілігін арттырады.

Химиялык қ^рамы.Аллохруза тамырында 10-30% тритерпенді сапонин болады, одан гипсотен гликозид, акантофиллозия В жэне акиптофилазия С бөлініп алынған, жер үсті бөліктерінде де сапо-ниндер көп.

Медицинада қолданылуы.Аккабақ түсті аллохруза бағалы са-пониндер көзі. Ал ол сапониндер медицинада кеңінен пайдаланы-лады. Өсімдік қайнатпасы көпіршіп тұратынына байланысты ал-лохрузаны «сабынды тамыр» деп те атайды. Аллохруза тамырын шэй сиякты демдеп асқазан-ішек гиподерма, экзема, теміретке, венерелогиялық, бауыр бүйрек ауруларына қарсы ішеді. Сапониндер медицинада өте бағаланады, өйткені олар бездердін. бөліп шығару қызметін жақсартады.

АПосһгиза рапісиіаіа (Ке§е1)

Оуег.еі СгиЬ.

Шашақты аллохруза.

Аллорхуза метельчатая

Сагуорһуііасеае Ли§8.

Алампыр түкьшдасы.

Семейство гвоздичные.

Ботаникалык сипаттамасы.Биіктігі 25-100 см болатын көпжылдык шөптесін өсімдік. ¥зьшдығымен топыраққа 1 м тереңдікке дейін енетін кіндік тамыры бар.

Сабақтары жіңішке, күшті тармақталған, биіктігі 100 см дейін жетеді. Жапырақтары ланцет тәрізді, тікенексіз, үзындығы Зсм, гүлдері майда, ак немесе қызғылт, бос сыпыртқы тэрізді гүлшоғына жиналған.Жемісі бір ^ялы теріс жұмыртқа формалы қорапша, түқьщдары майда, бүйрек тэрізді қара түсті болады.

Медицинада қолданылатын мүшелері, оларды жинау және кептіру.Медицинада тамырлары колданылады. ШикІзатты жинау Аққабақ түсті аллохрузаға ұқсас.

Химиялық құрамы.Жеткіліксіз зерттелген. Тамырларында 30% дейін ^сапоңңн болатындығы анықгалған. Оньщ ішінде папикулозид бар.

Медицинада қолданылуы.Тамырларының тұнбасын қакырык

түсіруші жэне тыныс алу жолдарының эртүрлі ауруларын емдеуге

және іш жүргізуші ретінде қолданады. Шашақты аллохруза тамыр-

ларынан таза сапонин алынады. Олардың кұрамында 30% дейін

сапониндер болады. Ол сапониндерден трипенді сапонин бөліп

алынған. Кептірілген тамырларын Орта Азия халықтары адам

организмінің энергиясын, куатын арттыру үшін, организмді сергітіп,

қабілеттілігін арттыру үшін колданады. Орта Азияда жылына бір рет

көктемде.ұлттық тэтті Нишолда дайындалады. Оны дайындау үшін

шашақты аллохруза тамыры ІООг., 4 жүмыртқа белогы, Ікг кант, ва-

нилин немесе лимон қышқылы керек.

Аіпия §ІШтоза Ь Саегіп.

Жабысқақ қандыағаш

Ольха клейкая.